به گزار ش ایبِنا به نقل از نشریه تازه های اقتصاد، این شرایط موجب بروز مشکلات عدیده‌ای از جمله کمبود نقدینگی و سرمایهٔ در گردش واحدهای تولیدی شده و رکودی را در صنایع مختلف به‌وجود آورده است که می‌تواند روند رشد بلندمدت اقتصاد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. برای واکاوی بیشتر این چالش و بررسی راهکارهای رفع تنگنای مالی بنگاه‌های اقتصادی، با رحیم زارع؛ سخنگوی کیمسیون ویژهٔ حمایت از تولید ملی به گفتگو نشستیم که از نظرتان می‌گذرد.
نقش تأمین مالی تولید در رشد اقتصادی کشور چیست و چه مشکلاتی در این مسیر وجود دارد؟
امروزه واحدهای تولیدی کشور با مشکلات گوناگونی ازجمله تأمین سرمایهٔ در گردش مواجه‌اند و در این شرایط، تأمین نقدینگی شرط لازم برای بقای این واحدها و کمک به اقتصاد کشور است. اکنون، کمبود نقدینگی در صنایع مولد، زیربنایی، و تولیدی کشور موجب کاهش ظرفیت تولید، افزایش نرخ بیکاری، و کاهش اشتغال شده است، و با توجه به تحریم‌های اعمال‌شده علیه کشور، باید از ظرفیت‌های جدید برای تأمین نقدینگی واحدهای مولد استفاده شود.
تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی می‌تواند اقتصاد یک کشور را از رکود چندساله نجات دهد و به‌سمت اقتصادی پویا حرکت دهد. بنابراین در شرایط فعلی که اقتصاد ما به‌جهت تحریم‌ها درگیر برخی مشکلات شده است، باید از ظرفیت‌های مختلف در مسیر تأمین سرمایهٔ در گردش این واحدها استفاده کرد.
تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی در گذشته صرفاً از سوی بانک‌ها و با اعطای تسهیلات ممکن بوده است، اما امروزه روش‌های مختلفی برای تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی وجود دارد که واحدهای مولد به نسبت نیاز خود باید یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. بنابراین، دیگر زمان تکیهٔ صرف بر منابع بانکی به پایان رسیده است و همان‌طور که واحدهای مولد کشورهای پیشرفته کمترین اتکا را به تسهیلات بانکی دارند، ما نیز باید این مسیر را در جهت رشد اقتصادی هرچه بیشتر طی کنیم، زیرا نظام بانکی کشور ظرفیت مشخصی برای تأمین مالی بخش تولید و صنعت دارد و نمی‌توان بیش از این بار تأمین مالی را بر دوش بانک‌ها قرار داد.
وزارت صمت در برنامهٔ خود اعلام کرده است که نیاز به ۱۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی موردنیاز رونق تولید دارد که ۷۰۰ میلیارد تومان آن را بانک‌ها باید تأمین کنند. آیا با تزریق این نقدینگی می‌توان انتظار رونق تولید را داشت؟
این موضوع نشان می‌دهد طبق برنامه باید تنها ٧٠ درصد نقدینگی تولید از سوی بانک تأمین شود که به‌طور حتم این موضوع در سال‌های آتی کمتر هم می‌شود از این‌رو باید تدبیری برای کمک به واحدهای تولیدی اتخاذ شود و درعین‌حال باید فشار تأمین نقدینگی از روی شبکهٔ بانکی برداشته شود. تجارب جهانی نیز نشان می‌دهد که اتکای تولید فقط به بانک‌ها پاسخ‌گو نیست و باید از سایر بازارهای مالی نیز برای تأمین سرمایه بهره برد.
دیگر زمان مراجعهٔ تولیدکننده به بانک برای سرپا نگه‌داشتن واحد تولیدی به پایان رسیده است و اکنون باید با استفاده از فنّاوری‌های جدید، مسیر تأمین نقدینگی را دنبال کرد که در این راستا بازار سرمایه و پلتفرم‌های جدید مالی روش‌های مناسبی برای تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی‌اند.
با توجه به ریسک بالای سرمایه‌گذاری در فنّاوری‌های جدید، آیا بانک‌ها می‌توانند در این زمینه وارد شوند؟
بانک‌ها ناگزیر به حضور در این حوزه‌های جدیدند. مسیرهای سنتی بانکداری دیگر پاسخ‌گوی نیازهای نسل جدید نیست و استفاده از فنّاوری‌های جدید تنها راهی است که می‌تواند امکان بروز خطا و حتی مفاسد احتمالی را در حوزهٔ بانکی به حداقل ممکن برساند.
خوشبختانه درحال حاضر، برخی بانک‌ها استفاده از فنّاوری‌های جدید را در حوزهٔ بانکی آغاز کرده‌اند؛ البته، شاید در ابتدا ریسک بالای حضور در این نوع فنّاوری‌ها حضور بانک‌ها را کم‌رنگ کند، اما در نهایت بانک‌ها با درنظرگرفتن نقاط قوت این حوزه ناگزیر حضور را بر حضورنداشتن ترجیح می‌دهند.
طرح گام بانک مرکزی را چگونه می‌بینید و آیا می‌تواند در حوزهٔ رونق تولید کمک کند؟
طرح گواهی اعتبار مولد (گام) با هدف ابزارسازی برای تأمین اعتبار واحدهای تولیدی و حل بخشی از معضل سرمایهٔ در گردش بنگاه‌ها به تأیید شورای پول و اعتبار رسیده و روزنهٔ امیدواری برای واحدهای مولد است تا به این ترتیب از تنگناهای موجود در مسیر رفع مشکل تأمین نقدینگی رها شوند.
هدف این طرح حل بخشی از معضل سرمایهٔ در گردش بنگاه‌هاست و در قالب این طرح قرار است تولیدکنندگان به بانک‌ها معرفی شوند و با تضمین بانک گواهی اعتبار دریافت کنند که به‌این‌ترتیب در زنجیرهٔ ارزش، اوراق بهادار جای پول نقد را می‌گیرد که این خود در زمینهٔ کاهش مفاسد نیز اثرگذار خواهد بود.
اوراق گام اوراق شبه‌ضمانت‌نامه است و در این سازوکار بانک واسطهٔ بین خریدار و فروشنده خواهد بود. این نوع عملیات به‌مثابهٔ فکتورینگ است و اگر کارخانه‌ای بخواهد مواد اولیه از شرکتی خریداری کند، چک سه ماه آینده به فروشنده می‌دهد و فروشنده می‌تواند این چک را در اختیار بانک قرار دهد.
چه راه‌های جایگزین دیگری برای تسهیلات بانکی به‌منظور تأمین مالی تولید می‌توان بهره گرفت؟
روش‌های مختلفی برای تأمین مالی تولید وجود دارد که خوشبختانه در این مسیر واحدهای اقتصادی توانسته‌اند با نوآوری‌های مناسب تحقق هرچه سریع‌تر آن را ممکن کنند. روش فکتورینگ یکی از مسیرهای کمک به زنجیرهٔ تأمین مالی است که خوشبختانه درحال طی مسیر مناسب است. استفاده از سایر بازارهای مالی مانند بازار سرمایه نیز یکی از راهکارهای مهم در تأمین مالی واحدهای تولیدی است که نیازمند افزایش عمق این بازارها و توسعه و گسترش آنهاست.
