به گزارش ایبِنا، مرور تجربه‌های موفق دنیا در استفاده از ابزارها و روش‌های جدید پرداخت الکترونیک و سایر حوزه‌ها نشان می‌دهد در مواردی که پیش یا حداقل همزمان با ابداع شیوه‌های نوین یا بکارگیری ابزاری جدید، کسب و کارهای متناسب و مرتبط با آن شیوه‌ها و ابزارها مورد توجه و ارزیابی قرار گرفته است، اتفاقات تأثیرگذار و ماندگاری رخ داده است. شواهد مثبت برای این رویه آنقدر متعدد است که می‌توان از این الزام به عنوان یک قاعده موفقیت در تمامی موارد یاد کرد.
با این حال اما در کشور ما به این قاعده کمتر توجه می‌شود و به همین دلیل هم شاهد مرگ زودهنگام بسیاری از ابداعات و ابزارهای نوین در بخش‌های مختلف به خصوص در حوزه صنایع هایتک یا حوزه فناوری‌های الکترونیک هستیم.
این سرانجام تنها در مورد ابزارها مشاهده نمی‌شود بلکه در بسیاری موارد، شیوه‌ها و روش‌های ارائه خدمات نوین هم چنین سرنوشتی پیدا می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان از خدمت «برداشت بدون کارت» نام برد. این سرویس با وجود سرمایه‌گذاری زمانی، مالی و تبلیغاتی فراوانی که از سوی برخی بانک‌ها بر روی آن انجام شد، هیچ‌گاه نتوانست از اقبال عمومی برخوردار شود و تقریباً بدون استفاده باقی مانده‌است. گذشته از ضعف‌هایی که در طراحی این خدمت وجود دارد و استفاده از آن را برای عموم مردم دشوار کرده، تدارک ضعیف برای کسب و کارهایی که می‌توانست حول محور این خدمت شکل بگیرد، هدر رفت منابع صرف شده برای آن را به دنبال داشته است.
نمونه دیگری که اخیراً تبلیغات فراوانی برای آن انجام شد، سرویس«NFC» است. این خدمت یکی از خدمات پرسابقه و فراگیر در دنیا است و بتازگی شرایط ارائه آن در ایران هم فراهم شده اما باز هم فراهم نیاوردن کسب و کارهایی که با استفاده از این سرویس، ارزش افزوده بیشتری پیدا می‌کنند، باعث شده با گذشت چندین ماه از ارائه رسمی این سرویس، اقبال چندانی به آن صورت نگرفته است.
از جمله ابزارهای جدیدی که چند ماهی است در کشور عرضه شده، سیم کارت‌های «اپراتورهای مجازی» یا همان «MVNO» هستند.
اپراتورهای مجازی از جمله بازیگران تازه وارد محیط کسب و کار کشور هستند که قصد دارند با الگو قرار دادن تجارب دهه ۹۰ به بعد اروپا، جان تازه‌ای به بازار اپراتورهای تلفن همراه ایران ببخشند.
همان گونه که تجربه دو دهه اخیر در اروپا و آمریکا نشان می‌دهد، اپراتورهای مجازی تنها در شرایطی موفق خواهند بود که کسب و کارهایی مبتنی بر سرویس‌های اختصاصی یا ویژه خود تعریف و ارائه کند. در غیر این صورت نمی‌توانند توفیقی در جذب مشتری و کاربری بدست آورند.
یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند مورد توجه اپراتورهای مجازی قرار بگیرد، خدمات پرداخت مبتنی بر سیم‌کارت‌های اپراتورهای‌مجازی است. اگر اپراتورهای مجازی موفق شوند سرویس‌های ویژه‌ای که درحال حاضر بر روی سیم کارت‌های اپراتورهای میزبان ارائه نمی‌شود به مجموعه خدمات پایه خود اضافه کنند، قطعاً با استقبال مناسبی روبرو خواهند شد. این ترکیب قطعاً باید با همکاری و مجوز بانک مرکزی به عنوان رگولاتور حوزه پرداخت الکترونیک صورت بگیرد ولی از آنجایی دستکم مجوز سه اپراتور مجازی به نام شرکت‌های پی‌اس‌پی به ثبت رسیده، امکان پیوند خدمات پرداخت الکترونیک و اپراتورهای مجازی در ایران وجود دارد.
واقعیت این است که با وجود قدمت نه چندان زیاد خدمات پرداخت الکترونیک در ایران، گسترش استفاده از این نوع خدمات از شتاب خوبی میان مردم برخوردار بوده و همین سرعت باعث شده‌است، فعالان این عرصه برای ارائه خدمات جدیدتر و افزایش کارایی سرویس‌ها به تکاپو بیفتند. در این مسیر اما علاوه بر تلاش و سرمایه‌گذاری فعالان بخش‌خصوصی، به همراهی نهادهای حاکمیتی هم نیاز است چرا که طبیعتا صدور مجوزهای قانونی لازم در اختیار این نهادها است.
مرور فرایند تعریف، ایجاد و ارائه سوریس‌ها و ابزار جدید در حوزه بانکداری و پرداخت الکترونیک طی دو دهه اخیر نشان‌می‌دهد اصرار برخی نهادهای ناظر بر حضور و اعمال نظر در مقولات فنی که گاه با وظائف و مسئولیت‌های ذاتی و قانونی آن‌ها همخوانی نداشته، باعث ایجاد تأخیر در بروزرسانی سطح خدمات یا تأخیر در بهره‌برداری از ابزارها و سرویس‌های جدید شده‌است.
به همین دلیل بنظرمی‌رسد، تفکیک مقولات فنی و مقررات فضای کسب‌وکار می‌تواند به تسهیل و تسریع بروزرسانی خدمات و ایجاد ارزشافزوده در حوزه پرداخت و بانکداری الکترونیک کمک شایانی کند. صدور مجوزهای لازم برای برقراری پیوند میان خدمات اپراتورهای مجازی با سرویس‌های پرداخت الکترونیک هم از جمله مقولاتی است که می‌تواند نمونه خوبی برای بازنگری ملاحظات فنی و مسئولیت‌های پولی و بانکی نهادهای حاکمیتی باشد.
علی نوری، مدیرعامل فن‌آواکارت
