به گزارش روز شنبه شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبِنا)، اولین تاثیر انتخاب دونالد ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا بر اقتصاد ایران، به صورت کاهش چشمگیر 1460 واحدی شاخص کل بورس تهران و ریزش ۱.۸درصدی خود را نشان داد. شاخص کل بازار سهام در نتیجه تحولات ناشی از اعلام نتایج انتخابات در آمریکا، به 78 هزار و 412 واحد رسید. این میزان سقوط در شاخص کل بازار سرمایه، آن هم تنها به فاصله چند ساعت از اعلام نتایج انتخابات در آمریکا، ریزشی کم‌سابقه محسوب می‌شود.
همچنین قیمت دلار روز گذشته به محدوده 3 هزار و 660 تومان نیز افزایش یافت. این در حالی است که نرخ طلا در بازارهای جهانی نیز روز چهارشنبه با افزایش حدود 5 درصدی همراه شد. هر اونس طلا در بازارهای جهانی تا 1338 دلار نیز افزایش قیمت داشت؛ با این حال، نرخ هر اونس طلا در بازارهای جهانی، بعد از مدتی به زیر 1300 دلار بازگشت کرد.
اما اثر بلند مدت این انتخاب را می‌توان از دو کانال مورد بررسی قرار داد؛ یکی سیاست‌های داخلی و تاثیر اقتصاد آمریکا بر دیگر کشورها و دیگری سیاست‌های خارجی. تفکرات اقتصادی جمهوری خواهان در برابر دموکرات‌ها را می توان به طور خلاصه شامل تاکید بر رشد و توسعه اقتصادی، اصلالت فردی، تاکید بر کاهش مالیات‌ها، دخالت حداقلی دولت و محور قرار دادن اقتصاد بازار دانست.
ترامپ در ستادهای انتخاباتی خود اعلام کرد که نرخ رشد اقتصادی این کشور را به حدود 4 درصد خواهد رساند. این در حالی است که میانگین نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال‌های بعد از بحران 2008، حدود ۲.۱ درصد بوده است.
به نظر می رسد برنامه‌های مالیاتی و تعرفه‌ای که رئیس جمهور آمریکا دارد، به او در دستیابی به این نرخ رشد کمک کند. بر این اساس، کاهش نرخ مالیات می‌تواند با تشویق فعالیت‌های اقتصادی محرکی برای رشد اقتصادی این کشور باشد. دونالد ترامپ برنامه دارد تا نرخ‌های مالیات را به خصوص برای قشر متوسط جامعه، کاهش دهد؛ که این سیاست‌های مالیاتی می‌تواند مشوقی باشد برای کسب‌وکار، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و در نتیجه افزایش رشد اقتصادی.
ترامپ رابطه چندان خوبی با جانت یلن، رئیس فدرال رزرو آمریکا ندارد و قبل از پیروزی در انتخابات گفته بود که یلن را به دلیل سیاست‌های پولی مخرب و پایین نگه داشتن نرخ بهره در این سمت ابقا نخواهد کرد. افزایش نرخ بهره از طرف فدرال‌رزرو می‌تواند موجب افزایش ارزش دلار شود.
بنابراین، انتظار می‌رود گزینه مورد نظر او برای ریاست فدرال رزرو، نرخ بهره را به شدت افزایش دهد. به ادعای ترامپ، طی دوران ریاست جمهوری وی 25 میلیون شغل جدید ایجاد خواهد شد. البته او به‌دنبال این است تا بر بنگاه‌هایی که خارج از مرزهای آمریکا تولید و محصولات خود را به آمریکا صادر می‌کنند، مالیات‌هایی وضع کند. در واقع ترامپ می‌خواهد اشتغال را از بیرون به داخل این کشور بکشاند. بنابراین، سیاست‌های تعرفه‌ای او می‌تواند بنگاه‌های این کشور را رقابتی‌تر کند و موجب اشتغال بیشتر شود.
از آنجا که دونالد ترامپ یکی از حامیان اصلی صنعت زغال‌سنگ است، پیش‌بینی می‌شود صنایعی همچون نفت و زغال‌سنگ به‌طور مستقیم و صنایعی همچون داروسازی به‌طور غیر‌مستقیم، از پیروزی ترامپ نفع ببرند و این می تواند برای اقتصاد ایران حائز اهمیت باشد.
در مورد سیاست اقتصادی خارجی، می‌توان گفت هدف ترامپ در راستای اعمال محدودیت‌ها و سیاست‌های حمایتی بیشتر برای بستن مرزهای اقتصادی این کشور خواهد بود. زیرا در سخنرانی های قبل از انتخابات ریاست جمهوری شاهد استراتژی هجومی در مورد تجارت خارجی بودیم؛ مانند گرفتن امتیازهای ویژه از کشورهایی مانند چین که به آمریکا کالا صادر می‌کنند.
همچنین به گفته ترامپ، سیاست‌های تجاری او به‌گونه‌ای خواهد بود که شرکت‌های آمریکایی که در خارج از مرزهای این کشور برای استفاده از عوامل تولید ارزان‌تر فعالیت دارند، مجبور می‌شوند کمپانی‌های خود را به داخل این کشور انتقال دهند. این درحالی است که صحبت‌های ترامپ در رابطه با ممانعت از ورود مهاجران به آمریکا، تا حدودی در تضاد با سیاست داخلی در مورد اشتغال‌زایی به کمک نیروهای خارج از مرزهای آمریکا است.
سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران، یکی از پیامدهای بلندمدتی است که می‌تواند اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد. اینکه ترامپ در برابر برجام چه سیاستی را در پیش بگیرد، می‌تواند آثار متفاوتی بر اقتصاد ایران داشته باشد و حداقل در کوتاه مدت، منجر به ایجاد نااطمینانی در بازارهای مالی و اقتصادی ایران خواهد شد؛ پیامدی که بیش از یک سال است اقتصاد ایران را درگیر کرده است.
بنابراین، می‌توان گفت انتخابات آمریکا به دلیل شوکی که بر اقتصاد دنیا وارد کرده، بر اقتصاد ایران نیز تاثیرات مقطعی و کوتاه مدت منفی دارد. در واقع، با توجه به سیاست‌های اقتصادی دونالد ترامپ، اقتصاد جهانی و در نتیجه رشد اقتصادی کشورهای مختلف، می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد. تغییر قیمت کالاهای اساسی یکی از مواردی است که می‌تواند اقتصاد کشورهای صادر کننده و وارد کننده این کالاها را متاثر سازد. از طرفی سیاست خارجی آمریکا و استراتژی آن در برابر برجام، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران داشته باشد که فعلا نمی‌توان به صورت دقیق در رابطه با آن قضاوت کرد.
محمدرضا اسکندری عطا؛ صاحب‌نظر پولی و بانکی
