به گزارش روز چهارشنبه ایبِنا، بسیاری از چالش‌ها در سیستم بانکی از قبیل شفافیت پایین، کارآیی اندک، تخصیص غیربهینه منابع، ناکارایی مدیریت ریسک، انتصابات غیر حرفه‌ای در میان مدیران، نقش مهمی در تعیین میزان شاخص‌های سلامت بانکی دارند.
از سوی دیگر، مطالعات نشان می‌دهد که حاکمیت شرکتی نه تنها موجب بهبود شاخص سلامت بانکی در یک بانک می‌شود، بلکه موجب افزایش اعتماد بازار نسبت به توانایی یک بانک در مدیریت بهینه دارایی‌ها و بدهی‌ها و کاهش فساد مالی می‌گردد. لذا زمانی یک بانک از پویایی و مقاومت کافی برخوردار است که هر شش مولفه سلامت بانکی (شامل کفایت سرمایه، کیفیت دارایی، مدیریت، درآمد، نقدینگی و حساسیت به ریسک بازار) را تا حد مناسبی در خود تقویت کرده باشد.
بر این اساس هیات مدیره یک بانک با تصیم‌گیری مناسب و به موقع (با لحاظ منافع تمامی ذی‌نفعان) می‌تواند هر شش مولفه را به خوبی مدیریت کرده و زمینه سلامت بانک را مهیا کند. در زمینه ارتباط حاکمیت شرکتی و سلامت بانکی می‌توان به چند نکته اشاره کرد:
الف- بانک‌ها از طریق مدیر ارشد ریسک، چارچوب استاندارد روشنی را برای انتخاب فعالیت‌های مختلف در بانک مشخص می‌کنند. بر این اساس، مستقل بودن مدیر ارشد در نظردهی و پاسخگویی، دارابودن اختیارات کامل برای ارتقاء مستمر سیستم‌ها، آموزش کارمندان، تعامل منظم هیات مدیره و مدیر ریسک و تمرکز مدیر بر روی یک فعالیت، از الزامات تحقق مدیریت ریسک در چارچوب شاخص‌های سلامت بانکی است. باید توجه داشت که خصوصا در کشورهای درحال توسعه، حاکمیت شرکتی نقش مهمی در کنترل ریسک در بانک‌ها نسبت به سایر نهادهای مالی دارد.
ب- افزایش حجم مطالبات معوق و در نتیجه افزایش هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول، بالا بودن سود نقدی پرداختی به سپرده‌گذاران و در نهایت عدم رشد سود انباشته بانک‌ها در عمل، سبب می‌شوند تا نسبت کفایت سرمایه به میزان زیادی کاهش یابد. بر این اساس، این وظیفه هیات مدیره است که ضمن تضمین مطالبات بانک‌ها و تعیین میزان سود واقعی به سپرده‌گذاران، نسبت کفایت سرمایه را واقعی سازد.
پ- برای سنجش کیفیت دارایی، از شاخص‌هایی نظیر نسبت مطالبات غیرجاری به کل مطالبات یا مطالبات غیرجاری به سرمایه پایه استفاده می‌شود. در این رابطه اگر بدهی‌های بانک‌ها افزایش یابد، حجم این مطالبات افزایش و کیفیت دارایی بانک‌ها کاهش پیدا می‌کند. در طرف دیگر، هیات مدیره با شناخت دارایی‌های درآمدزای بانک‌ها نقش بسزایی در تعیین این دارایی‌ها دارند.
ت- استقرار کامل حاکمیت شرکتی از طریق ایجاد ساختاری برای حفظ منافع ذی‌نفعان، افزایش شفافیت و کاهش هزینه‌ها، سبب افزایش کارآیی سیستم بانکی، بهبود سودآوری و تقویت بهره‌وری خواهد شد.
ث- مالکیت بانک‌ها باید از مدیریت جدا باشد و سهامداران باید به استناد قانون در قالب مجامع در امور و مدیریت بانک دخالت داشته باشند. هیات مدیره نیز باید با استفاده از ابزارهای مناسب و موثر، به اندازه کافی در جریان اطلاعات مربوط به امور بانک باشد.
در پایان لازم به ذکر است که حاکمیت شرکتی از طریق استقرار هیات مدیره فعال و کارآمد، سیستم حسابرسی دقیق، ارائه آمار صحیح و شفاف به ذی‌نفعان، مدیریت ریسک و دارایی‌های درآمدزای بانک، نقش مهمی در بهبود شاخص‌های سلامت بانکی و افزایش توان بانک در مدیریت بهینه دارایی‌ها و بدهی‌ها دارد.
مرتضی غضنفرنژاد؛ کارشناس اقتصادی
