به گزارش روز سه‌شنبه شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران(ایبِنا)، یکی از مشکلاتی که محققان کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند، عدم وجود و یا عدم دسترسی به آمار و اطلاعات است. این نقیصه موجب شده تا جهت‌دهی تحقیقات به سمت موضوعات صرفا نظری سوق پیدا کند. علاوه بر این، سیاستگذاران به دلیل کم بودن تحقیقات کاربردی در مورد ارزیابی عملکرد سیاست‌های گذشته، قادر نخواهند بود تا تصمیمات سیاستی خود را بر اساس یافته‌های علمی بگیرند و در نهایت مجبورند به یافته‌های عملی در نمونه‌های نسبتا مشابه در سایر کشورها اکتفا کنند.
در این بین، عدم وجود آمار و اطلاعات برای بکارگیری در تحقیقات علوم اقتصادی و به طور خاص در حوزه پولی و بانکی، یکی از عوامل عدم دستیابی به نظام مالی کارآمد شناخته شود. اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که توجه شود یافته‌های پژوهش‌هایی که در سایر کشورها انجام می‌شود، الزاما نمی‌تواند متناسب شرایط و اقتضائات بومی کشور ایران باشد و سیاستگذار را در عمل دچار تناقض خواهد نمود.
در صورتی که اهمیت آموزش در حوزه مباحث پولی و بانکی (به ویژه در بخش مهندسی مالی) را کنار بگذاریم، به نظر می‌رسد آنچه نظام پژوهش کشور ایران را حداقل نسبت به سایر کشورهای دیگر متمایز می‌سازد، عدم اجرای یافته‌های تحقیقاتی باشد. در حالی که سیاستگذاران سایر کشورها، عمده تصمیمات سیاستی خود را بر اساس یافته‌های پژوهش‌های علمی می‌گیرند، سیاستگذاران داخلی عمدتا به دلیل ترس از ریسک شکست، طرح‌های پیشنهادی پژوهشگران را اجرا نمی‌کنند.
با توجه به وضعیت موجود، به نظر می رسد استفاده از روش پایلوت برای بخشی از طرح‌های تحقیقاتی می‌تواند راهگشا باشد. پایلوت به معنی اجرای یک طرح یا یک پیشنهاد در مقیاس کوچک، پیش از اجرای طرح اصلی است تا امکان‌پذیری طرح، ارزیابی شده و یا نحوه اجرای طرح بهبود داده شود. از جمله مزایای استفاده از روش پایلوت عبارت است از:
الف- اجرای پایلوت در مقیاس کوچک موجب صرفه‌جویی در منابع، زمان و هزینه بر روی طرح‌هایی که هنوز کامل نیستند، می‌شود.
ب- در طی اجرای پایلوت یک طرح، نواقص و مشکلاتی که در اجرا وجود دارد، شناسایی می‌شوند.
پ- با در اختیار قرار دادن آمار و اطلاعات از نتایج طرح پایلوت، می‌توان محققین را نسبت به انجام پژوهش‌های بیشتر در آن بخش به منظور اجرای طرح در مقیاس کلان تشویق کرد.
ت- پس از اجرای چندین یافته پژوهشی به صورت پایلوت، می‌توان استانداردهای لازم را برای پذیرش طرح‌های پژوهشی آتی تعریف کرد.
ث- با استفاده از این سازوکار، یافته‌های بدست آمده از تحقیقات را می‌توان متناسب با میزان پیش‌بینی ریسک ناشی از اجرای آن، در مقیاس‌های مختلف اجرا کرد.
با توجه به آنچه مطرح شد توصیه می‌شود روش پایلوت توسط بانک مرکزی و یا شبکه بانکی، برای آن بخش از طرح‌های پژوهشی که امکان اجرا در مقیاس کوچک را دارند، مورد استفاده قرار گیرد. انجام این کار، علاوه بر اینکه در حوزه پژوهش محققین را به سمت طرح‌های کاربردی سوق می‌دهد، این امکان را نیز فراهم می‌کند تا ارتباط بین صنعت بانکداری و دانشگاه، از طریق ایجاد تقاضا از طرف سیاستگذاران اجرایی، بیش از گذشته مستحکم شود.
سید روح‌اله احمدی؛ کارشناس اقتصادی
