محسن کریمی؛ معاون بین الملل بانک مرکزی در نشست تخصصی «نوآوری در نظام‌های پرداخت» همایش سالانه بانکداری الکترونیک در رابطه با جدیدترین تحولات نظام پرداخت گفت: بانک‌های مرکزی معمولا سرکوب کننده تحولات هستند، چون نگران از بین رفتن نظم موجود هستند، ولی واقعیت صنعت پرداخت بیانگر این است که فناوری‌های برهم زننده نیز به دنبال ایجاد نظم جدیدی هستند که البته برای بانک‌های مرکزی معمولا نظم فعلی مطلوب‌تر است.
وی با اشاره به این موضوع که ابزارهای پرداخت در عرصه بین الملل محدود و انحصاری هستند؛ بیان کرد: در سال‌های گذشته نظام بانکداری بین المللی شکل گرفت که این نظام و تعادل آن به نفع بعضی از اقتصاد‌ها بود؛ بنابراین این اقتصاد‌ها مایل نبودند که تعادل و نظم این نظام به هم بخورد، ایران در این تعادل بیشترین آسیب را می‌بیند، چون کشور ما درگیر تحریم‌های مالی است؛ بنابراین باید تحریم کننده فاکتور‌های برهم زننده باشیم.
کریمی تاکید کرد: بانک مرکزی به دنبال این است که از زیست بوم داخلی دیجیتال که نسبت به سایر کشور‌ها بالغ‌تر و کارآمدتر است استفاده کنند.
معاون بین‌الملل بانک مرکزی تاکید کرد: ما باید عقب ماندگی‌های سیستم پرداخت را جبران کنیم و در ساختار‌های جدیدی که ناشی از فناوری‌های برهم زننده است، نقش آفرینی کنیم تا از سلطه سایر کشور‌ها در این حوزه خارج شویم.
وی با تاکید براینکه همایش بانکداری الکترونیک در ایران به بلوغ رسیده است، تصریح کرد: زیرساخت‌های کارآمدی در بانکداری الکترونیک وجود دارد که تراکنش‌های میلیاردی را مدیریت می‌کند؛ اما بانک مرکزی باید بداند که هر فناوری امکان رگولاتوری کارآمدتر از رگولاتوری فعلی را فراهم می‌کند.
فرهاد فائز؛ مدیرعامل شاپرک نیز در این نشست گفت: هر کاری تا زمانی از نظر اقتصادی توجیه نداشته باشد فرسایشی می‌شود که نظام پرداخت دچار چالش شده باشد.
وی افزود: شبکه پرداخت ماهیانه هزار همت پول جابه‌جا می‌کند و این در حالی است که کارمزد دریافتی یک همت است که عدد بسیار پائینی است.
مدیر عامل شاپرک تصریح کرد: درآمدی که از پرداخت در دنیا ایجاد می‌شود ۵۰۰ میلیارد دلار است، ولی در ایران این عدد ۳۰۰ میلیون دلار است، در مرحله اول اصلاح نظام کارمزد هر فردی که پایانه داشت باید در طول روز سه هزار تومان کارمزد پرداخت می‌کرد و در مرحله دوم اصلاح این مبلغ به ۵ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.
وی افزود: مهم‌ترین بحث در حوزه صنعت پرداخت این است که چرخه‌های این صنعت به خوبی حرکت نمی کند و صورت‌های مالی آن رو به افول است.
مدیر عامل شاپرک گفت: در کشور یک روش پرداخت حضوری و یک روش پرداخت غیر حضوری وجود دارد؛ بنابراین باید در حوزه نوآوری بیشتر تلاش کنیم.
در ادامه این نشست محمدرضا مانی یکتا، مدیر نظارت بر نظام های پرداخت گفت: برخی از فناوری ها منجر به شکل گیری پیش رانت هایی می شود و روندی هایی را شکل می دهد که در سال های آینده در صنعت پرداخت شاهد آن خواهیم بود، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته شاهد آن هستیم و رگولاتور باید در مواجه با این روند چارچوب های منطقی را طراحی کند.
وی افزود: روندهای پیش رو صنعت پرداخت شامل امور مالی غیر متمرکز بلوغ امور مالی غیر متمرکز، فراگیر شدن ارزهای دیجیتال، پروژه های ارز دیجیتال بانک های مرکزی، فراگیر شدن پلتفرم های پرداخت همتا به همتا، حذف واسطه های پرداخت می‌شود.
وی افزود: پیش بینی وضعیت صنعت پرداخت در ۱۰ سال آینده شامل گسترش توسعه رمز ارزهای بانک مرکزی، اجماع بین المللی در مورد حفظ حریم خصوصی داده ها، فناوری دفتر توزیع شده و شکل گیری ابزارهای پرداخت در این حوزه، گسترش پرداخت های بدون تماس، شناسایی دیجیتالی با قابلیت بیومتریک، همگرایی تجربه اجتماعی و فناوری پرداخت و رویکرد جدید رگولاتوری می‌شود.
مانی یکتا تاکید کرد: بانک مرکزی باید به هماهنگ سازی بین نهادی و تدوین سیاست های یکپارچه از طریق رگولاتور، تدوین چارچوب هایی برای فعالیت در بانکداری باز و رمز ارز، تدوین چارچوب برای بسترسازی و توسعه، گسترش رویکرد open data از طریق تشکیل کارگروه حمایت داده اقدام کند.
حبیب‌اله اژدهاکش، معاون فناوری اطلاعات بانک رفاه کارگران نیز در این نشست گفت: مهم‌ترین چالشی که در صنعت پرداخت با آن مواجه هستیم، تضاد منافع بازیگران است که PSP یکی از بازیگران کلیدی در حوزه پرداخت است. چالش بعدی محدودیت‌هایی است که روی سقف تراکنش‌ها اعمال می‌شود و این محدودیت‌ها با واقعیت سازگاری ندارند.
وی افزود: چالش بعدی پرداخت‌ها مبتنی بر کارت است، هزینه صدور هر کارت بین ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان است درحالی که مشتری فقط ۵۰۰۰ تومان پرداخت می‌کند. به همین دلیل هر زمان مشتری کارت خود را گم کند اهمیتی ندارد و به راحتی برای دریافت کارت جدید اقدام می‌کند.
اژدهاکش با بیان اینکه مشکل بعدی به مصرف بی رویه کاغذ مربوط است، گفت: سالانه بیش از ۶۰ درصد برای تراکنش‌های ریزمقدار هزینه می‌شود، همچنین گفتنی است که سرویس دهندگان غیر بانکی از دیگر چالش‌ها هستند، چون در شش ماه اول امسال ۶۲۰۰ دقیقه قطعی پیامک توسط یکی از اپراتور‌ها صورت گرفته است.
وی افزود: مهاجرت متخصصان فناوری اطلاعات نیز از دیگر چالش‌هایی است که باید به آن توجه کنیم. ضمن اینکه در حوزه پرداخت شاهد تحولات فناورانه هستیم، اما باز هم دستگاه کارتخوان و تراکنش مبتنی بر کارت قالب است.
معاون فناوری اطلاعات بانک رفاه کارگران با بیان اینکه در بانک رفاه BNPL را ایجاد کردیم، تصریح کرد: همچنین در حوزه بانکداری دیجیتال اقدامات خوبی مانند برات، سفته، تمبر و گواهی دیجیتال انجام شده است.
مجید هادی، مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک پارسیان گفت: نوآوری‌های متحولانه خارج از صنعت پرداخت رخ می‌دهد و ما باید آسیب شناسی کنیم که چرا تنظیم گری که در حوزه داخل انجام دادیم به سرانجام نرسیده است.
وی افزود: ما اجازه خلق ارزش را از ابتدا نمی‌دهیم و این دغدغه ما و فین‌تک است که اجازه تغییر نخواهیم داشت مگر اینکه خارج از تنظیم گری باشد؛ در این شرایط نباید انتظار داشت که PSP نوآوری داشته باشد.
مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک پارسیان تصریح کرد: هزینه کاغذ صنعت پرداخت بیش از یک همت در سال است و حذف کاغذ در دستور کار رگولاتور قرار دارد، اما در کشورهای دیگر شاهد آن هستیم که حتی برای ۵۰ سنت نیز کاغذ می‌دهند. یکی از دغدغه‌هایی که باید حل شود فاصله گرفتن زیاد از استاندارد‌های بین‌المللی است. بانک مرکزی در اسفند سال ۱۳۹۶ همایشی در کیش برگزار کرد که در آن همایش مشخص شد فاصله با استاندارد‌های بین‌المللی زیاد است.
هادی گفت: باید به افرادی که تحت تنظیم‌گری هستند اجازه نفس کشیدن داد. یکی از چالش‌ها بحث مصرف بالای کاغذ و حذف بیش از اندازه اسکناس است. ما افتخار میکنیم که پرداخت‌هایمان به صورت الکتریکی است، ولی باید همه پارامتر‌ها را کنار هم دید.
