به گزارش ایبِنا، مجید بختیاری در سرمقاله ای برای ماهنامه بورس امروز به تشریح تاثیر برجام بر صنعت بیمه پرداخت.
آنچه که در زیر می خوانید متن کامل این سرمقاله است:
بی تردید برجام یعنی تعامل با جهان پیرامون، برجام یعنی جبران و احیای واقع بینانه فرصت های گذشته؛ اگر نگاه عمیقی به ذات و ماهیت بیمه داشته باشیم به خوبی در خواهیم یافت که بیمه یعنی توزیع ریسک و هر چه دامنه این توزیع بیشتر باشد، در واقع اقدام بهتری صورت گرفته است. معنای واقعی و مفهومی بیمه های اتکائی یعنی همین. به صورت نمونه وقتی که در سال گذشته با حوادث تلخ آتش سوزی در چندین پالایشگاه مواجه شدیم، در نهایت این ظرفیت ملی کشور بود که کل هزینه ها را جبران کرد.
حال تصور کنید که ما برای ریسک های مذکور مانند پتروشیمی بوعلی پوشش اتکائی خارجی می داشتیم. در آن صورت می توانستیم بخش مهمی از خسارت را از منابعی خارج از ظرفیت های داخلی تأمین کنیم. خوشبختانه برجام برای حوزه بیمه و با یک نگاه واقع بینانه فواید بسیاری داشته است. ابتدا اینکه بستر و فضا را برای گفت وگو و حضور خارجی برای مشارکت در صنعت بیمه مهیا کرده است. همین سال گذشته بود که تعدادی از سرمایه گذاران خارجی، فرصت های سرمایه گذاری در صنعت بیمه ایران را به صورت جدی مورد مطالعه قرار دادند و در یک مورد مشخص هم تصور می کنم به توافق رسیدند. در اقدامی دیگر بیمه گران اتکائی تمایل جدی خود برای قبول ریسک از بازار ایران را نشان دادند و دفاتر ارتباطی خود را در تهران افتتاح کردند. پر واضح است که در صورت رفع موانع ناشی از انتقال وجوه و تبادلات بانکی، معاملات بیمه ای بین ایران و بیمه گران اتکائی بزرگ دنیا نیز عملیاتی می شود.
در واقع برجام فضا را برای تعامل دنیا به منظور نوسازی و ارتقاء سطح کیفی عملیات در صنعت بیمه مهیا کرده است. اگر قبول کنیم که اساساً پدیده بیمه وارداتی است و نیز فرآیندهای بیمه گری در ایران با آخرین وضعیت در دنیا، شکاف جدی دارد، بنابراین امکان برقراری تعامل سازنده و منطقی با دنیای بیرون را فراهم می کند که صنعت بیمه نسبت به نوسازی، ارتقاء و استفاده از تکنولوژی های نوین اقدام کند و این مسأله بسیار حایز اهمیت است. امروزه توسعه کمی و کیفی پوشش های بیمه ای و بهبود شاخص ضریب نفوذ بیمه مستلزم نوآوری و تنوع سازی خدمات و محصولات البته با رعایت ویژگی های جامعه ایرانی است. قطعاً تجارب کشورهای توسعه یافته و تعامل منطقی با آنها می تواند راه را برای تنوع بخشی به محصولات بیمه ای و بهبود شرایط عرضه محصولات فعلی بسیار هموار کند.
منصفانه که نگاه کنیم برجام علاوه بر دستاوردهای امیدوارکننده بالا، در عمل هم موجب شد چند شرکت بیمه از تحریم خارج و محموله های نفتی عازم ایران نیز بیمه شوند. چیزی که یک محدودیت بزرگ برای کشور بود.
در جمع بندی این بخش باید یادآوری کنیم که اساساً با نگاه واقع بینانه بهبودها تدریجی خواهد بود. بی شک با نگاهی عقلایی قبول می کنیم که محدودیت های ایجاد شده که متأسفانه با برخی شیطنت های سیاسی نیز همراه است، یک شبه برطرف نمی شود لذا باید امیدوار به آینده باشیم.
البته ذکر این نکته کاملاً ضروری است که در اثر محدودیت ها و تحریم های ظالمانه ایجاد شده صنعت بیمه کشور هم به دستاوردها و تجارب خوبی دست یافته که اتفاقاً در مواجهه با بازارهای خارجی قطعاً منفعل عمل نکرده و فرش قرمز هم برای شرکت های خارجی پهن نخواهد کرد. مدیران ارشد صنعت بیمه و حتی بدنه کارشناسی، امروز سخت متوجه منافع کشور و لزوم افزایش آن البته در فضایی تعاملی و همکاری هستند. در خصوص سؤال سرکار مبنی بر عدم همراهی مدیران صنعت بیمه با تیم های دیپلماسی هم به نظر می رسد تا حدودی این اقدام صورت گرفته است.
ضمن پررنگ نبودن این اعزام ها دال بر ناامیدی از دستاوردهای برجام نیست. اتفاقاً نکته مقابل این است که در هیأت های اعزامی کشورهای خارجی شاهد حضور مدیران بیمه ای آنها بودیم که همین موضوع فرصت مذاکره و تبادل نظر را فراهم کرد. البته رفع موانع ناشی از محدودیت در انتقال وجوه به خارج برای توسعه معاملات بیمه ای یک الزام اساسی است که امیدوارم در دولت دوازدهم شاهد تبادلات پولی با کشورهای مختلف و به ویژه اروپا باشیم. در خصوص وضعیت کلی و ضریب نفوذ بیمه در ایران نیز رشد این شاخص و خصوصاً رشد خوب بیمه های عمر بیانگر اقبال خوب مردم به صنعت بیمه و در عین حال لزوم بهبود این شاخص است.
به لطف خداوند روند بهبود ضریب نفوذ طی سنوات اخیراً امیدوار کننده بوده و در حال حاضر حدود ۲ درصد است. اگرچه رشته های شخص ثالث و درمان برای صنعت بیمه سودآور نیست، اما از منظر ملی که نگاه کنیم متوجه می شویم اکثر مردم نسبت به بیمه گران خودروهای خود و تأمین پوشش تکمیل درمان اقدام می کنند که مقایسه این وضعیت با شرایطی که مردم فاقد بیمه نامه بودند (بیمه گریز) نشانه های خوبی را در خصوص نقش صنعت بیمه در گسترش تأمین های اجتماعی اثبات می کند.
اگر ضریب نفوذ ۲.۰۸ درصدی صنعت را با متوسط ۶.۲ درصدی جهان مقایسه کنیم، به خوبی در می یابیم که صنعت بیمه ایران راه درازی را پیش رو دارد، مقایسه این شاخص برای منطقه ۱.۸ درصد، کشورهای اروپایی ۶.۹ درصد و ژاپن ۷ درصد تأکید مجددی است بر لزوم توسعه کمی و کیفی صنعت بیمه ایران.
اما از منظری دیگر وقتی ضریب نفوذ بیمه های زندگی در جهان ۳.۴۴ درصد را با رقم بسیار اندک شاخص در ایران ۰.۲۵ درصد مقایسه می کنیم، از سویی کمی ناامید و با نگاه خوش بینانه متوجه یک ظرفیت و فرصت عظیم می شویم که جای کار جدی برای بیمه گران دارد.
این امیدواری وقتی تقویت می شود که روند بهبود شاخص بیمه های زندگی طی چند سال اخیر را مورد بررسی قرار دهیم. خوشبختانه به رغم دشواری ها و عدم ارائه محصولات و خدمات جدید، میزان استقبال مردم از بیمه های زندگی بسیار خوب و امیدوار کننده است این خود بیانگر وجود یک ظرفیت بالقوه بزرگ در بازار ایران است که بی تردید از دید و نظر خارجی ها هم پنهان نخواهد ماند.
در پایان یادآور می شوم که با ظرفیت های عظیم نیروی انسانی، منابع خدادادی، موقعیت جغرافیایی ایران، ظرفیت های ترانزیتی و خصوصاً نیروی تحصیلی کرده قابل اتکاء، قطعاً امکان توسعه جهشی صنعت بیمه در ایران کاملاً دست یافتنی است.
اگر بخواهیم خیلی خلاصه به بخش پایانی سؤال شما مبنی بر نقش دولت و حاکمیت در توسعه صنعت اشاره کنیم، به نظر باید شرایطی خاص ایجاد شود که اقدامات حمایتی دولت و کل حاکمیت در نهایت موجب جذابیت سرمایه گذاری در صنعت بیمه شود.
در شرایط کنونی متأسفانه وضع عوارض متعدد روی فرآیند ها و فعالیت های بیمه ای، تعیین نرخ دیه توسط حاکمیت و جلوگیری از افزایش (تعیین نرخ فنی) حق بیمه و عدم تسهیل گری دولت، در نهایت اساساً علاقه ای برای سرمایه گذار ایجاد نمی کند. در این خصوص بهتر است که نرخ بازده صنعت بیمه در مقایسه با دیگر صنایع را مرور کنیم.
این در حالی است که اساساً به جهت تأثیر صنعت بیمه در کاهش انواع معضلات اجتماعی و نیز نقش این صنعت در توسعه رفاه اجتماعی و پشتیبانی از زیرساخت و ثروت ملی، اتفاقاً بایستی تمام کوشش حاکمیت و دولت بر افزایش ضریب و اعمال سیاست های تشویقی باشد که باز هم متأسفانه در عمل شاهد اخذ انواع مالیات ها و عوارض هستیم. در صورتی که تأثیر و خروجی صنعت بیمه همانند دخانیات، لوازم آرایشی و فست فود نیست.
و اهمیت درک عملی این موضوع، این مهم است.
مجید بختیاری
مدیرعامل بیمه دی
