به گزارش ایبِنا، دو سال پیش بود که بعد از طولانی‌ترین مذاکرات سیاسی پس از جنگ سرد، دیپلمات‌های ایرانی به همراه وزرای خارجه آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین و آلمان در هتل کوبورگ اتریش به توافقی تاریخی برای حل بحرانی غیرضروری در زمینه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران رسیدند.
براساس این توافق که مبنای صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت، ایران با کاستن از تعداد سانتریفیوژهای خود و تغییر کاربری سایت غنی‌سازی فردو به محلی برای تحقیق و توسعه، فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را با تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه داد و ضمن پذیرش دسترسی های مدیریت شده این نهاد بین المللی به سایت های هسته ای، اقدام به بازطراحی نیروگاه آب سنگین اراک کرد.
در عین حال با صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تمامی تحریم‌های هسته‌ای اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در خلال سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ برطرف شد. همزمان اتحادیه اروپا، ژاپن، کانادا و سوئیس به عنوان اقتصادهای بزرگ جهانی، برخی از تحریم های یکجانبه خود درباره ایران را برداشتند تا دیوار تحریم که پیشتر با توافق موقت ژنو در سال ۱۳۹۲ ترک خورده بود، فرو بریزد.
دولت آمریکا که بی‌سابقه‌ترین طراحی تحریم‌ها را درباره ایران به اجرا گذاشته بود نیز در پی این توافق تاریخی ناچار شد تحریم های یکجانبه مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را لغو کند و از سوی دیگر متعهد شود که تحریم های گذشته را با ساختار سابق آن تحت عنوان دیگر بازنگرداند.
رمضانعلی سبحانی فر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تعداد تحریم های برداشته شده علیه ایران بعد از برجام را بیش از ۹۰۰ مورد برمی شمارد و می گوید: حجم صادرات غیر نفتی از واردات در کشور پیشی گرفته که این موضوع نشان از بهبود روابط بین المللی کشور است.
با این حال وی خاطرنشان می کند که همچنان ۲۵۰ مورد تحریم علیه ایران باقی مانده است و بدعهدی آمریکا در برخی موارد همچنان روال عادی کارها را با مشکل مواجه کرده است.
قبل از برجام تقریبا تمامی مبادلات بانکی و نقل و انتقالات ارزی به کشور به واسطه تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اروپا ممنوع بود. فروش هر کالایی به ایران می توانست با ادعای کاربری دوگانه ممنوع شود و نه تنها کشتی های ایرانی نمی توانستند با پرچم ایران در بنادر خارجی پهلو بگیرند بلکه هیچ شرکتی نیز حاضر به بیمه کشتی ها و نفتکش های ایرانی نبود. از سوی دیگر و در اقدامی خلاف اصول انسانی، فروش داروهای ضروری و بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت این داروها در داخل کشور به ایران فروخته نمی شد و به طور کلی صادرات و واردات کشور متاثر از تحریم ها بود.
همچنین برخی از کشورها از جمله هند و چین به عنوان اصلی ترین واردکنندگان نفت از ایران، به مبادله پایاپای برای پرداخت بهای این محصول استراتژیک می پرداختند. اما بعد از برجام بهای نفت ایران به طور نقدی پرداخت می شود و دولت می تواند از محل فروش نفت، محصولات و مواد اولیه مورد نیاز را وارد کرده یا در حساب های تحت نظر خود ذخیره کند. به تدریج در دو سال گذشته صادرات نفت ایران که به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده بود، به بیش از ۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است؛ البته مهمتر از افزایش تولید و صادرات نفت، بازگرداندن بازارهای صادراتی نفتی بود.
در حال حاضر روابط کارگزاری بانک های ایرانی با بسیاری از بانک های کوچک و متوسط جهان برقرار شده است و صدور اعتبارات اسنادی (LC) از مرز ۲ میلیون گذشته است.
بعد از امضای برجام مشکلات کشور در زمینه حمل و نقل هوایی، دریایی و ریلی از بین رفت و برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی، شرکت های ایرباس و بوئینگ قراردادهای مختلفی را برای فروش صدها فروند هواپیمای جدید با ایران امضا کردند. صنعت نفت ایران که از سال های قبل تحریم بود، شاهد ورود تجهیزات مختلف و سرمایه گذاری خارجی بود که مهمترین آنها قرارداد سرمایه گذاری ۵ میلیارد دلاری شرکت فرانسوی توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی بود.
از طرف دیگر فرصت های سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران افزایش معناداری یافته به طوری که بعد از برجام ده ها هیات بازرگانی و تجاری به ایران سفر کرده اند. بیمه گران اتکایی نیز با بیمه مرکزی و شرکت های بیمه ایرانی وارد مذاکره شده اند تا موضوع خطرناک حبس ریسک در کشور برطرف شده و ریسک های موجود در کشور بتوانند در سراسر دنیا توزیع شوند.
بعد از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا بسیاری تصور می کردند با توجه به وعده های جنجالی وی در دوران مبارزات انتخاباتی که برجام را بدترین توافق تاریخی واشنگتن می دانست، این توافق دست خوش تغییراتی شود. با این حال باید توجه داشت که برجام توافقی بین ایران با ۴ عضو دائم دیگر شورای امنیت و همچنین آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا است. از سوی دیگر جامعه جهانی فاصله معناداری با جاه طلبی‌های رئیس جمهور تندروی آمریکا دارند. هرگونه تغییر در تعهدات امضا شده در برجام و نقض آن می تواند پیامدهای منفی سیاسی و دیپلماتیک برای کشور نقض کننده از جمله آمریکا داشته باشد و شاید به همین دلیل است که بعد از آغاز به کار ترامپ شاهد تغییر موضع وی درباره توافق هسته ای بودیم.
