به گزارش خبرنگار ایبِنا، مسعود توکلی، مدیر تالار خدمات مرکز مبادله ایران در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر با اشاره به این که افزایش نرخ ارز تناسبی با اقتصاد کلان کشور ندارد، گفت: نیاز‌های بازار ارز دو دسته هستند. اول، حوزه تجاری و بازرگانی است که شامل حواله می شود و دوم حوزه خدماتی که برای تامین اسکناس است.
توکلی گفت: وقتی به بازار ارز اطمینان می‌دهیم که متقاضایان می توانند ارز مورد نیاز خود را حداکثر یک الی دو روز در مرکز موبادله ارز وطلا تامین و از بانک ملی دریافت کنند، تاثیر خوبی بربازار ارز داشته است.
وی افزود: وقتی که متقاضایان نیاز واقعی دارند، به هر قیمتی که نرخ بدهند حاضر می‌شوند تا ارز خود را دریافت کنند و نیاز‌مند واقعی در هر کالایی که کمبود داشته باشد، عاملی می‌شود برای افزایش نرخ و مرکز مبادله ارز و طلا این فضای هیجانی را شکست.
مدیر تالار خدمات مرکز مبادله ایران تصریح کرد: فرزین، چند رویکرد را از ورود به بانک مرکزی و ایده مرکز مبادله ارز و طلا مد نظر داشت، اول تامین ارز مورد نیاز کشور بود، دوم، پوشش ریسک و سوم، استفاده از ابراز‌های سرمایه گذاری. در این رابطه از بستر‌های موجود استفاده کرده ایم و از بازار متشکل استفاده کردیم تا فعالیت‌های بانک مرکزی را به پیش ببریم.
توکلی اظهار کرد: اساس و پایه کشف نرخ مرکز مبادله بازار حواله آن است و نرخ در این بازار بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. عده‌ای این مسئله را مطرح کردند که آیا بانک‌مرکزی بر این نرخ کنترل دارد یا خیر؟ در این مدت، نوسانات بازار حواله نشان داد که صادرکننده در عرضه با یک نرخ بهینه آزادی عمل دارد و واردکننده هم نرخی را برای تقاضای خود تعیین می‌کند و در نهایت در حضور ناظر به عنوان یک بازارگردان نرخ تعادلی تعیین می‌شود. علت تاثیر نوسانات بازار آزاد بر بازار حواله نیز در واقع به این دلیل است که واردکننده در این وضعیت ارز خود را با نرخ بالاتری می‌فروشد.
وی افزود: بانک مرکزی به عنوان یک نهاد تنظیم‌گر باید منافع صادرکننده به عنوان گرداننده اقتصاد و تولید کشور و از طرفی واردکننده را به عنوان تامین‌کننده مواد اولیه، در نظر بگیرد و در یک مرز کارا نرخ را تنظیم کند. تمام این جریان‌ها یعنی قیمت تقاضا برای خرید و فروش و سیاست‌های کلان بانک‌مرکزی برای مدیریت بازار و شاخص‌های کلان تعیین کننده نرخ ارز است. در واقع نرخ بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.
توکلی با اشاره به اینکه عرضه ارز در مرکز مبادله از دوم اسفند ماه با ۸۳ میلیون یورو آغاز شده است، گفت: پس از در روز بعد ۶۷ میلیون یورو عرضه شد و همین روند تا یازدهم اسفند ماه ادامه داشت. در ۱۱ اسفند ماه به بالاترین سطح عرضه با ۲۲۵ میلیون یورو و پس از آن در روز چهادهم ۳۵۱ میلیون یورو عرضه شد که بالاترین میزان نسبت به سایر روز‌ها بود. در حال حاضر نیز به طور میانگین حدود ۲۵۰ میلیون یورو به طور روزانه در مرکز مبادله عرضه می‌شود.
مدیر تالار خدمات مرکز مبادله ارز و طلای ایران در رابطه با میزان تقاضای ارز در این مرکز اظهار کرد: میزان تقاضای ارز، امروز تا ساعت ۱۴ حدود ۳۹ میلیون یورو است و روز گذشته حدود ۷۰ میلیون یورو در مرکز مبادله ارز معامله شده است.
وی افزود: این اتفاق خوب در بازار حواله باعث ایجاد انگیزه برای صادرکننده شد و آمار‌هایی که بیان شد نشان می‌دهد که فعالان حوزه اقتصادی در این روز‌ها افزایش عرضه بسیار قابل توجهی داشتند و میزان عرضه ارز در حال حاضر نسبت به ابتدای آغار به کار مرکز مبادله حدودا دو برابر شده است.
توکلی در ادامه صحبت‌های خود گفت: تا به امروز حدود ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار یورو در تالار خدماتی ارز تخصیص داده شده است که حدود ۴ میلیون از آن ارز مسافرتی و ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار یورو مربوط به حوزه‌های هواپیمایی، فدراسیون‌ها و مابقی سرفصل‌ها است. در این مدت ۱۶۰ هزار یورو ارز دانشجویی نیز پرداخت شده است.
وی در رابطه با سرفصل‌های تعریف شده برای ارز تالار خدماتی، گفت: ۶۳ سرفصل ارز خدماتی برای پوشش حداکثری نیاز‌های ارزی حوزه خدمات احصاء شده است. متقاضیان واقعی ارز برای سایر حوزه‌ها که در سرفصل‌ها در نظر گرفته نشده نیز می‌توانند با استفاده از CRM بانک مرکزی تقاضای ارز خود را اعلام کنند.
باید به جای تثبیت نرخ ارز تمرکز خود را بر افزایش انگیزه صادرکننده در بازگشت نرخ ارز بگذاریم
میثم خسروی؛ مدیرگروه پول و بانک مرکز پژوهش های مجلس در ادامه این برنامه با اشاره به این که افزایش نرخ ارز هیچ تناسبی با متغییر‌های اقتصاد کلان ما نداشت، گفت: از دلایل افزایش نرخ ارز تصمیم‌های نادرست بود، تصمیم غلط این بود که دولت‌ها در مواجه با شوک‌ها رویکرد دستوری را ترجیح می‌دهند، در این رابطه سیاست ارز ۲۸۵۰۰ تومانی ایجاد شد.
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: این سایست موجب شد تا تقاضا برای ارز‌هایی خارج از مکانیزم ۲۸۵۰۰ تومان ایجاد شد که بازار ارز را خشک کرد، یعنی مازاد تقاضا به شدت زیاد و عرضه ناچیز بود، این موضوع موجب شد تا انگیزه بازگشت ارز تقریبا نابود شود و طبیتا در بازاری که عرضه وجود نداشته باشد و تقاضا زیاد باشد، خود به خود نرخ افزایش خواهد یافت.
وی افزود: در ادامه ثبت سفارش‌های بسیار زیادی برای ارز ۲۸۵۰۰ تومان وجود داشت و این تقاضا‌ها به بازار غیر رسمی منتقل و منجر شد تا نرخ ارز به شدت افزایش یابد.
خسروی گفت: بازار ارز به نا اطمینانی خیلی سریع واکنش نشان می‌دهد و اگر این نا اطمینانی با سیاست‌ها به بازار ارز منتقل شود، مثل حذف ۵ هزار یوروی نا اطمینانی تشدید می‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: روند نزولی نرخ ارز در بازار غیر رسمی قبل از اخبار مثبت مذاکرات و صحبت‌های مدیرکل آژانس بین المللی سازمان انرژی اتمی شروع شد.، زیرا بانک مرکزی سیاست‌های خود را منعطف کرده و نرخ ارز پتروشیمی‌ها را حدود ۴۰ هزار تومان در نظر گرفت، در نتیجه بازگشت ارز حاصل از صادرات تقویت شد.
خسروی در رابطه با اقدامات بانک‌مرکزی در کنترل نرخ ارز و گام بعدی بانک‌مرکزی در این حوزه، اظهار کرد: اگر به دنبال ثبات در بازه بلند مدت هستیم، باید به جای تثبیت نرخ ارز تمرکز خود را بر افزایش انگیزه صادرکننده در بازگشت نرخ ارز بگذاریم و تقاضا را متناسب با تامین ارز بانک مرکزی پاسخ داده شود.
وی افزود: با توجه به متغیر‌های کلان اقتصادی، نرخ ارز باید خیلی پایین‌تر از نرخ فعلی باشد و بانک مرکزی با ادامه ایجاد اصلاحات مثبت در سیاستگذاری می‌تواند نرخ ارز را به خوبی کنترل کند.
بانک مرکزی در تعیین قیمت مرکز مبادله ارز و طلا هیچ دخالتی ندارد
سعید بیات؛ کارشناس مسائل ارزی نیز در ادامه برنامه به صورت تلفنی گفت: کاهش نرخ ارز دو منشاء داشت؛ اولین دلیل عوامل سیاسی است که موجب شد نااطمینانی‌ها در اقتصاد ایران کاهش یابد و فضای هیجانی ریزش کند.
بیات افزود: عامل دوم کاهش نرخ ارز سیاست گذاری ارزی بانک مرکزی بود. در این رابطه از دوم اسفند ماه که مرکز مبادله ارز و طلا شروع به کار کرد، مکانیزم تعیین نرخ توسط بازار عملیاتی شد و عرضه و تقاضا و کشف نرخ توسط بازاریان انجام شد و بانک مرکزی در تعیین قیمت هیچ دخالتی ندارد. در طی این مدت نرخ حواله دلار از ۳۶ هزار تومان آغاز به کار کرد و تا امروز به ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است و بازار اسکناس دلار با حدود ۳۹ هزار تومان شروع به کار کرد و در حال حاضر به حدود ۴۲ هزار تومان رسیده است، که نشان می‌دهد مبادلات ارز در مرکز مبادله نوسان دارد و بانک مرکزی دخالتی در تعیین نرخ ندارد.
این کارشناس ارزی افزود: عمده حواله و اسکناس را صادر کنندگان به مرکز مبادله وارد و تامین ارزمی کنند و تامین ارز با سطح مطلوبی ادامه دارد.
وی در پایان تاکید کرد: دولت ارز حاصل از فروش نفت و گاز را برای تامین ارز ۲۸۵۰۰ تومانی مصرف می‌کند.
