در موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز تهیه شد؛
فرشاد پرویزیان؛ استاد دانشگاه و نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران با اشاره به راهاندازی بازار امتیاز صادراتی از سوی بانک مرکزی به منظور رونق صادرات، به خبرنگار ایبنا اظهار کرد: امتیاز صادراتی به طور قطع به بهبود کسب و کار میانجامد و به نوعی حداقل میتواند برای صاحبان کسب و کار انگیزه ایجاد کند تا به فکر صادرات بیفتند.
وی افزود: باید توجه داشت که صادرات قبل از ایجاد انگیزه به عوامل دیگری وابسته است، مانند داشتن تخصص صادراتی، پیدا کردن بازار صادراتی، توانایی صادرات در شرایط تحریم، دارا بودن تکنولوژی و دانش بالا، توانایی بستهبندی صادراتی و هزاران عامل دیگر. بعد از اینکه این عوامل امکانپذیر شد، حالا بازار امتیاز صادراتی به صادرکننده خرد انگیزه میدهد تا کالاهای خود را صادر کند.
این اقتصاددان یادآور شد: متن آییننامه امتیاز صادراتی نشان میدهد که از سمت بانک مرکزی نوعی تسهیل و کمک به واحدهای خرد صادراتی ایجاد خواهد شد، اما این آییننامه همچنان نوعی روابط بروکراتیک را نشان میدهد. یعنی در این آییننامه، سازمان توسعه تجارت و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز دخیل هستند.
پرویزیان توضیح داد: در این شرایط، فرآیند آییننامه صادراتی زمانبر و با مشکلات عدیدهای رو به رو خواهد شد. به عبارت دیگر، نگاه مثبت بانک مرکزی به اجرای این آییننامه با وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت یکسان نیست؛ بنابراین لازم است بانک مرکزی در این آییننامه تغییراتی ایجاد کند تا صادرات خرد بیشتر تسریع و تسهیل شود و از این طریق فشارهایی به وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت وارد کند تا این تسهیل اجرایی شود.
نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران گفت: این آییننامه مشکل دیگری هم دارد، زیرا ما میگوییم «بازار»، اما بانک مرکزی میگوید «بازارگردان». در این شرایط دیگر نمیتوان اسم آن را بازار گذاشت، زیرا «بازار» به بازارگردان نیاز ندارد.
وی تصریح کرد: وقتی که بازارگردانی میکنیم، یعنی سهمیهبندی و نرخگذاری توسط بانک مرکزی انجام میشود. در این شرایط دیگر نمیتوانیم بگوییم «بازار»، چرا که بازار از عرضه و تقاضا تشکیل میشود.
پرویزیان ادامه داد: البته به دلیل اینکه اقتصاد کشور درگیر شدیدترین تحریمها و جنگ قرار دارد، ممکن است که اگر من هم رئیس کل بانک مرکزی بودم، بر اساس صلاحدید و یا بازارگردانی اقدام به مدیریت بازار میکردم. در این شرایط از بازارگردان به عنوان تسهیل و کمککننده یاد خواهد شد.
وی یاد آور شد: بانک مرکزی باید دقت داشته باشد که اگر بین نرخ ارزی که توسط بازارگردان مشخص میشود با نرخ ارز غیررسمی فاصله زیادی وجود داشته باشد، هیچ صادرکنندهای علاقهمند نیست که ارزهای صادراتی خود را به کشور بازگرداند. بنابراین، اگر نرخ ارز صادرکنندگان خرد با نرخ ارز بازار غیررسمی نزدیک باشد، بازگشت ارز حاصل از صادرات تسریع خواهد شد؛ مگر اینکه صادرکننده به جای ارز، کالای دیگری را وارد کشور کند، به عنوان مثال طلا یا مواد اولیه تولید.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: برای اینکه آییننامه امتیاز صادراتی به رونق اقتصادی منجر شود، به یک سال زمان نیاز داریم، زیرا تولیدکننده کالا را تولید و بعد صادر میکند و پس از اینکه صادر کرد، ارز صادرات را وارد کشور میکند و سپس این ارز در چرخه اقتصاد به گردش در میآید. به عبارت دیگر، این ابزار امتیازی است که بعد از صادرات به کار میآید.
پرویزیان تصریح کرد: بازار امتیاز صادراتی مختص بنگاههای خرد است و به همین دلیل نمیتوان از این ابزار انتظار تحول در اقتصاد کلان کشور را داشت، چراکه این ابزار برای واحدهای خرد مزیت ایجاد میکند. اگر این واحدها توانستند صادر کنند، امتیازهای صادراتی دریافت و بازارگردانی برای این شرکتها انجام میشود و تسریع ورود ارز صادراتی به کشور صورت میگیرد.
وی افزود: بنابراین، اگر امتیاز صادراتی برای شرکتهای خرد موفقیتآمیز بود، نمیتوان انتظار داشت که اقتصاد کلان دچار تحول شود. همچنین در حال حاضر صادرات بخش خرد کشور در حد اندک است، بنابراین با این آییننامه نمیتوانیم انتظار کلان داشته باشیم.
