به گزارش ایبنا، حمل و نقل به معنای جامع آن شامل مدیریت، زیربنا و روبنا (ناوگان) از نیاز‌های اساسی جوامع امروزی است، به‌طوری که در هر کشور برای اعتلای توان اقتصادی، فرهنگی، امنیتـی و سیاسـی، داشـتن شـبکه حمـل و نقلـی گـسترده و قابـل اطمینان از نیاز‌های اولیه محسوب می‌شود.
امروزه حمل و نقل یکی از اجزای مهم اقتصاد ملی محسوب می‌شود و به‌دلیل داشتن نقش زیربنایی تاثیر فراوانی بـر فرآیند رشد اقتصادی کشور دارد. این بخش دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که به شکلی گسترده در همه زمینه‌های تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات جریان داشته و در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی نقش غیرقابل انکـاری عهـده دارد. بدون وجود شبکه حمل و نقل، تاسیسات و تجهیزات جانبی و ناوگـان مطلـوب، تـصور رشـد و توسـعه عمـومی کـشور غیرممکن به‌نظر می‌رسد.
در رشد و توسعه اقتصاد و تجارت جهانی در مقطع زمانی کنونی و رونـد گـسترش آن نمی‌توان نقش سیستم‌های حمل و نقل در بهینه‌سازی هزینه‌ها، زمان سفر، سرعت جابه‌جایی، ایمنی و سطح خدمات ارائه شده را انکار کرد.
رشد و توسـعه اقتـصاد جهـانی، تـلاش کشور‌ها برای استفاده بهینه از توانمندی‌ها و فرصت‌های در اختیار و فشرده شدن رقابت در عرصـه‌هـای جهـانی موجـب شد تا حمل و نقل به‌واسطه نقش مستقیمی که در کاهش هزینه‌های تمام شده تولید و دسترسی به بازار و در نهایـت افزایش توان رقابت در عرصه تجارت بین‌الملل به‌ویژه برای کشور‌های با حجم تجارت خارجی بالا، از جایگاه رفیعی در مدیریت، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری و حتی تحقیقات برخـوردار شود. تـاثیر چنین ویژگی سبب شده تا نگرش‌های گذشته نسبت به حمل و نقل تغییر یابد و به حمل‌ونقل به عنـوان یـک بخـش اقتصادی- خدماتی مهم نگریسته شود.
ایران با توجه با موقعیت مناسبی که در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی دارد، می‌تواند از فرصت ایجاد شده استفاده و نقش عمده‌ای را در حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی ایفا کند.
امروزه کریدور‌های ترانزیتی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و همه کشور‌ها به دنبال اختصاص سهم قابل توجهی در این کریدور‌ها هستند، زیرا کریدور‌های ترانزیتی می‌تواند منجر به ایجاد کریدور‌های لجستیکی شود که محلی برای مراکز توزیع کالا است و بهره‌وری این بخش را افزایش می‌دهد.
ایران در تقاطع کریدور‌ها قرار گرفته است و راه‌های دسترسی زیادی دارد که باید از این ظرفیت‌ها استفاده شود.
ایران با ۱۳ کشور دارای مرز‌های آبی و زمینی است، به طوری که ۲ هزار و ۵۰۰کیلومتر مرز‌های آبی و ۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مرز‌های زمینی دارد.
برپایه این گزارش، دستاورد‌های ترانزیتی کشور و ثبت رکورد‌های امیدوارکننده و در برخی موارد جهشی در دولت سیزدهم به‌ویژه در سال‌جاری به ثبت رسیده است که در صورت مقایسه آماری با عملکرد‌های مشابه در بیش از یک دهه گذشته، به‌نحو شفاف‌تری قابل بیان است. موضوعی که پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه بین‌المللی پشت آن است.
در ۹ ماهه امسال شاهد شکسته شدن رکورد حمل بار و ترانزیت در کشور بودیم. ۹۰ درصد این ترانزیت، جاده‌ای و ۱۰ درصد دیگر ریلی بود، دلیل این مساله نیز جذاب‌تر بودن و به صرفه‌تر بودن مسیر جاده به دلیل سوخت ارزان گازوئیل است.
بر اساس آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی، در ۹ ماه ابتدایی امسال در مجموع ۱۱ میلیون و ۷۳ هزار و ۸۶۲ تن کالا از کشور ترانزیت شده که این میزان نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، ۳۷ درصد افزایش داشته است.
همچنین در این مدت، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی به‌ترتیب با عملکرد سه میلیون و ۴۸۴ هزار و ۱۸۱ تن و هفت میلیون و ۵۸۹ هزار و ۶۸۱ تن، به ترتیب افزایش ۷۷.۲۳ و ۲۴.۱ درصدی را در هم‌سنجی با پارسال رقم زده است.
از مجموع عملکرد فوق، سهم حمل و نقل جاده‌ای ۹ میلیون و ۹۶۰ هزار و ۸۶۲ تن و سهم حمل و نقل ریلی یک میلیون و ۱۱۳ هزار تن است که در بخش‌های جاده‌ای و ریلی، به‌ترتیب رشد ۳۹.۲۷ درصدی و ۵.۳۷ درصدی نسبت به‌مدت مشابه سال قبل محقق شده است.
در آذر ماه امسال و با عملکرد جهش‌گونه ترانزیت به میزان یک میلیون و ۶۰۷ هزار تن، رشد نقطه به نقطه ۹۳.۴۸ درصدی نسبت به آذر سال قبل ثبت شده است. در این ماه، ترانزیت جاده‌ای کالا‌های نفتی با عملکرد ۵۶۰ هزار و ۲۴۴ تن و ترانزیت جاده‌ای کالا‌های غیرنفتی ۸۷۹ هزار و ۷۵۶ تن و ترانزیت ریلی مجموع کالا‌های نفتی و غیرنفتی با عملکرد ۱۶۷ هزار تن است.
بر اساس داده‌های آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی و برگرفته از سامانه‌های آماری و عملکرد سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، میانگین عملکرد سالیانه مجموع ترانزیت جاده‌ای و ریلی کشور در ۱۲ سال اخیر (یعنی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱) نزدیک به ۱۰ میلیون و ۳۴۰ هزار تن بوده که در ۹ ماه ابتدایی، ترانزیت به میزان ۷.۱ درصد بیش از میانگین عملکرد سالیانه ۱۲ سال گذشته بوده است.
همچنین، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی در ۹ ماه نخست سال جاری، به‌ترتیب حدود ۲.۲ درصد و ۱۰.۱ درصد بیش از میانگین عملکرد سالیانه ۱۲ سال گذشته بوده است.
تثبیت روند افزایشی عملکرد ترانزیت در ۲ سال گذشته، شرایط لازم و مساعد را برای جهش ترانزیت کشور در سال‌های پیش رو به‌ویژه در سال‌های برنامه هفتم توسعه کشور فراهم کرده است که با توجه به اقدامات و برنامه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مد نظر در سطح ملی و با محوریت وزارت راه و شهرسازی در چارچوب این برنامه، انتظار می‌رود در سال‌های آینده جهش این عملکرد را با توجه به ظرفیت‌های بالقوه ترانزیتی کشور شاهد باشیم.
