به گزارش خبرنگار ایبنا، سال ۱۴۰۲ بانک مرکزی سیاست‌ها و اقدامات مختلفی را در حوزه بازار طلا در دستور کار خود قرار داد که غالبا واکنش مثبت کارشناسان و فعالان اقتصادی را به دنبال داشت.
به گفته محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی، طلا جایگزین ارز است و نباید از آن غافل شد و برای کنترل ارز باید به بازار طلا توجه ویژه‌ای داشت.
مرکز مبادله
در راستای همین توجه ویژه به بازار طلا و ارز، مرکز مبادله ارز و طلای ایران در دوم اسفند ماه ۱۴۰۱ بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار راه اندازی شد. نقش بزرگی که این مرکز در یکسال گذشته در بازار طلا ایفا کرده است بر کسی پوشیده نیست؛ مصداق اخیر آن نیز حراج گسترده سکه‌های طلا به عموم مردم است.
افزایش عرضه طلا از مسیر مرکز مبادله و با روش‌های مختلف که با هدف کاهش حباب قیمتی طلا و سکه و تامین تقاضای واقعی مردم از سوی یک مرجع رسمی انجام شد، اساس سیاست‌های بانک مرکزی در بازار طلا بود که می‌توان گفت این حجم از اقدامات در طول زمان کوتاه یکساله، تا کنون بی‌سابقه بوده است.
رفع تعهد ارزی با واردات شمش طلا
«صادرکنندگان می‌توانند به ازای تعهد ارزی خود مبنی بر بازگشت ارز صادرات، شمش طلا وارد کنند و در مرکز مبادله ارز و طلای ایران به فروش برسانند.»
این موضوع، یعنی رفع تعهد ارزی از طریق واردات شمش طلا، از مهمترین سیاست‌های امسال دولت و بانک مرکزی بود که با استقبال گسترده صادرکنندگان نیز مواجه شد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند این ابلاغیه می‌تواند یک بستر کاملا شفاف برای واردات و معاملات شمش طلا ایجاد کند تا هم مشکل کمبود شمش طلا برای مصنوعات در کشور حل شود و هم مشکل واردات طلای ساخته شده کاهش پیدا کند. همچنین با این روش شمش طلا به متقاضیان واقعی آن یعنی سازندگان مصنوعات طلا می‌رسد.
در بحث نرخ معامله نیز، قیمت این شمش‌ها در مرکز مبادله براساس عرضه و تقاضا و کاملا شفاف و با نرخ پایه نزدیک به‌بازار کشف می‌شود که این یعنی رفع تعهد ارزی با نرخ مطلوب‌تری انجام شده و قطعا محرک رشد صادرات و به دنبال آن رشد تولید خواهد بود.
از سوی دیگر زمانی که صادرکنندگان بتوانند هم ارز و هم طلا وارد کشور کنند، ذخایر بانک مرکزی نیز تامین و تقویت شده و قطعا می‌توان آثار مثبت آن را در چرخه اقتصادی کشور مشاهده کرد.
حراج شمش طلا
در ادامه سیاست‌های تثبیتی بانک مرکزی، امسال این نهاد به منظور کنترل بازار طلا و تامین تقاضا‌های واقعی به حراج شمش در مرکز مبادله ارز و طلای ایران روی آورد.
هدف از عرضه طلا در این مرکز، جلوگیری از قاچاق و استفاده از طلا برای صنعت است تا حتی اگر خروج طلا صورت می‌گیرد، به صورت صادرات جواهرات و مصنوعات با ارزش افزوده باشد.
متقاضیان این شمش‌ها «فروشندگان عمده شمش طلا دارای پروانه کسب مجاز و معتبر»، «تولیدکنندگان و سازندگان فعال مصنوعات طلا دارای پروانه کسب مجاز و معتبر» و «خرده فروشان طلای آبشده دارای پروانه کسب مجاز و معتبر» هستند.
همچنین در این حراج‌ها قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا بوده و مبادلات بر اساس پیشنهاد قیمت از سوی خریداران و پذیرفته شدن آن از سوی فروشندگان انجام شده است. در نتیجه فروش طلا با نرخ ارز‌های مختلف موضوعیت نخواهد داشت.
امسال در مرکز مبادله، ۱۵ حراج شمش طلا برگزار شد که در این حراج‌ها در مجموع ۱۸۳۹ عدد شمش طلای یک کیلویی با عیار ۹۹۵ در هزار به فروش رسید.
این شمش‌های عرضه شده از محل رفع تعهد ارزی صادرکنندگان بوده که طبق آمار در ۱۱ ماهه سال جاری ۲۶ تن و ۵۳۸ کیلوگرم شمش طلا به ارزش یک میلیارد و ۷۰۷ میلیون دلار وارد کشور شده است.
در همین زمینه حامد امینی مصلح آبادی، عضو کمیسیون تسهیل تجارت اتاق بازرگانی ایران در خصوص اثرات عرضه شمش طلا گفته است: یکی از مهمترین تاثیرات عرضه شمش طلا در این مرکز که تاکنون چندین مرحله آن را پشت سر گذاشتیم، شفافیت بخشیدن به این روند است که طبیعتا دسترسی به این سرمایه را برای تمامی مردم و فعالان اقتصادی بسیار راحت و ایمن‌تر می‌کند. بی تردید حراج شمش طلا به نفع تمامی کسانی است که به هر شکل، چه عادی و چه حرفه‌ای در این حوزه فعالیت می‌کنند و سرمایه شان با این مساله در ارتباط مستقیم و غیر مستقیم است.
حراج سکه
یکی از شاخص‌ترین اقدامات امسال بانک مرکزی، ضرب سکه‌های جدید بدون تاریخ پس از ۱۶ سال و همچنین حراج گسترده سکه از طریق سامانه طلای مرکز مبادله به عموم مردم بود که با هدف کاهش حباب قیمتی سکه و همچنین تامین نیاز‌های واقعی مردم انجام شد.
در ادامه کارشناسان و فعالان بازار طلا نیز این نکته را تصدیق کرده اند.
در همین زمینه محمد کشتی آرای؛ عضو اتحادیه طلا و جواهر گفت: در دراز مدت حراج سکه توسط بانک مرکزی، تاثیر مثبت و کاهشی بر قیمت سکه خواهد داشت.
اما در مورد حراج سکه، یکی از انتقاد‌اتی که در سال‌های گذشته نسبت به عرضه آن از سوی بانک مرکزی وجود داشت، چوب حراج زدن به ذخایر طلای ارزشمند این نهاد بود. اما نکته قابل توجه این است که سکه‌های عرضه‌شده فعلی از شمش‌های طلایی است که امسال از طریق رفع تعهد ارزی صادرکنندگان وارد کشور شده است و ربطی به ذخایر استراتژیک بانک مرکزی ندارد.
با این عرضه، علاوه‌بر اینکه ذخایر طلای کشور آسیب نمی‌بیند، از طریق جمع‌آوری نقدینگی و کاهش پایه پولی، به کنترل تورم، و از طریق افزایش عرضه سکه به کاهش حباب سکه در بازار نیز کمک خواهد شد.
تا کنون نیز ۹ حراج سکه در مرکز مبادله برگزار شده است که در مجموع ۱۱۰ هزار و ۵۲۴ قطعه از انواع مختلف سکه به فروش رسیده است.
این اقدامات بانک مرکزی در بازار طلا نتایج خود را در آمار قیمتی نیز نشان داده است؛ به این صورت که نرخ رشد قیمت سکه امامی در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۴۰ درصد بود که سال ۱۴۰۲ به عدد ۲۵ درصد رسید. این در حالی است که قیمت جهانی طلا با توجه به تحولات سیاسی بین المللی به رکورد جدید قیمتی رسیده که تاکنون سابقه نداشته است و این موضوع تاثیر خود را بر قیمت انواع طلا در داخل کشور گذشته است.
