به گزارش خبرنگار ایبِنا، رئیس سازمان توسعه تجارت، هفته گذشته از افتتاح شعبه دومین بانک بزرگ روسیه در ایران خبر داد. وی‌تی‌بی، اولین بانک روسی است که در ایران افتتاح شعبه می‌کند. یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که کشورمان در مواجهه با تحریم‌ها با آن روبه‌رو بوده، نقل و انتقالات ارزی است و حضور این بانک می‌تواند به تسهیل نقل و انتقالات ارزی بین ایران، روسیه و کشور‌هایی که این بانک در آن‌ها شعبه دارد، کمک بسیاری کند. بانک وی‌تی‌بی در میان بانک‌های دیگر روسیه بیش‌ترین شعبه را در کشور‌های دیگر دارد و می‌توان گفت وجود یک شعبه از این بانک در ایران می‌تواند پنجره‌ای باشد رو به دیگر کشور‌هایی که بانک وی‌تی‌بی در آن‌ها حضور دارد.
این بانک روسی در کشور‌هایی مثل چین، ارمنستان، بلاروس، آذربایجان، آفریقای جنوبی، ونزوئلا، آنگولا، گرجستان، قزاقستان، سوئد و بسیاری از کشور‌های دیگر جهان دارای شعبه است و بر اساس گزارش مجله فایننشیال تایمز در سال ۲۰۱۱، این بانک در میان ۵۰۰ شرکت بزرگ دنیا، رتبه ۲۳۶ را دارد.
نکته جالب اینجاست که دارایی خالص بانک وی‌تی‌بی تا پایان سال ۲۰۲۱، ۲۸۳ میلیارد دلار است و این در حالیست که بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از دارایی‌ها و بدهی‌های سیستم بانکی، دارایی کل نظام بانکی ایران قریب به ۱۴ هزار و ۲۳۰ همت است که با نرخ امروز دلار، معادل ۲۸۶.۴ میلیارد دلار می‌شود. در واقع دارایی بانک روسی وی‌تی‌بی نزدیک به دارایی تمام سیستم بانکی کشورمان است؛ بنابراین چنین بانکی با حجم بالای دارایی، حتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و اعطای تسهیلات به منظور تامین مالی توسعه زیرساخت‌های کشور نیز ظرفیت بالایی دارد.
گام اول حضور یک بانک روسی در ایران از سال گذشته و با اتصال پیام رسان بانکی ایران یعنی سپام و پیام رسان بانکی روسیه با نام میر برداشته شد و با افزایش روابط و همکاری‌ها میان روسیه و ایران حال به مرحله‌ای رسیده که نقل و انتقالات و تراکنش بین دو کشور در سطوح بالاتری فراهم شود.
بر اساس فهرستی که بانک‌مرکزی از بانک‌ها و نهاد‌های پولی مجاز کشور منتشر کرده است، از میان بانک‌های خارجی تنها چهار بانک در ایران فعالیت می‌کنند. بانک استاندارد چارترد و فیوچر بانک هر کدام تنها یک شعبه در منطقه آزاد تجاری صنعتی کیش، بانک تعاون اسلامی برای سرمایه‌گذاری تنها یک شعبه و آن هم در شهر تهران و بانک تجارتی ایران و اروپا که دو شعبه در تهران دارد.
البته به دلیل تحریم‌های آمریکا و مسائل دیگری که وجود دارد، فعالیت این بانک‌ها در ایران بسیار محدود و با چالش‌های زیادی همراه بوده است.
با آغاز فعالیت بانک وی‌تی‌بی در ایران، با توجه به حجم بالا و روزافزون روابط اقتصادی ایران با کشور روسیه و وجود شعب این بانک در کشور‌های دیگر، بنظر می‌رسد جان تازه‌ای به روابط اقتصادی میان ایران و کشور‌های دیگر دمیده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین اهداف ایران و روسیه؛ گسترش تعاملات اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های متقابل برای کمک به توسعه زیرساخت‌ها به خصوص در حوزه ترانزیتی و حمل‌و‌نقل بوده و یکی از چالش‌های اصلی در این مسیر، تعاملات مالی بوده است. با توجه به اینکه لازمه برقراری بسیاری از قرارداد‌های تجاری و اقتصادی بین دو کشور وجود روابط بانکی در چارچوب رسمی و به طور شفاف است. یکی از اولین اولویت‌ها در تعاملات دو کشور در یکسال گذشته ایجاد زیرساخت‌های لازم برای گسترش همکاری‌ها در حوزه پولی و بانکی و افتتاح شعب بانکی در دو کشور بوده است.
ثمره این اقدامات افتتاح اولین شعبه از دومین بانک بزرگ روسیه در ایران و افتتاح دو شعبه از بانک‌های ایرانی در روسیه است.
محسن کریمی؛ معاون بین‌الملل بانک مرکزی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا از فعالیت دو بانک ایرانی برای تاسیس نمایندگی و شعبه در روسیه خبر داد و گفت: به دو بانک ایرانی توصیه کردیم اقدام مشابهی را در روسیه انجام بدهند و با ایجاد شعبه فرصت‌های سرمایه‌گذاری تجاری و اقتصادی در کشور روسیهرا شناسایی کنند. به زودی خبر افتتاح دفتر نمایندگی و شعبه در روسیه را برای حداقل دو بانک تجاری ایرانی اعلام کنیم.
هدف از افتتاح شعب بانکی هر کشوری در کشور‌های دیگر شناسایی فرصت‌های اقتصادی در جهت سرمایه‌گذاری و اهداف تجاری است. وجود شعبی از بانک‌های ایرانی در روسیه و به طور متقابل حضور بانک روسی در ایران نوید گسترش روابط و سرمایه‌گذاری‌ها در دو کشور را می‌دهد.
بانک وی‌تی‌بی روسیه کارنامه خوبی در شناسایی فرصت‌ها و سرمایه‌گذاری برای ایجاد زیرساخت‌ها در حوزه‌های ریلی و نفتی در روسیه و کشور‌های دیگر دارد و با توافقاتی که انجام شده، این بانک می‌تواند برای توسعه زیرساخت ریلی و حوزه نفتی کشور نقش مهمی ایفا کند. از طرفی فرصت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری و افزایش تجارت با روسیه برای بانک‌ها و تجار ایرانی به وجود می‌آید.
روسیه از طرح ایجاد یک خط ریلی باری به طول ۱۶۲ کیلومتر بین ایران، آستارا در آذربایجان و روسیه برای ایجاد زیرساخت‌های شمال به جنوب حمایت کرده است و حضور این بانک می‌تواند به تحقق این امر بسیار کمک کند.
با وجود یک شبکه واحد پیام‌رسانی بین بانک‌های ایرانی و روسی می‌توان همه مراودات مالی مثل اعتبارات اسنادی ارزی و ریالی، ضمانت‌نامه‌های ارزی و ریالی، حوالجات ارزی، مکاتبات، استعلام‌ها و مذاکرات را از این طریق انجام داد. از طرفی کشور‌های دیگری که عضو این شبکه هستند نیز با واسطه‌گری این بانک خارجی می‌توانند امکان استفاده از این خدمات را داشته باشند.
از جایی که یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تجارت در جهان انعقاد قرارداد با تعیین ضمانت امن و قابل اطمینان و کم بودن ریسک تبادلات مالی است، امکان استفاده از چنین خدماتی برای تجار ایرانی و کشور‌های دیگر بسیار مهم است. گرچه تا پیش از این به دلیل تحریم‌ها و نبود یا کمبود تعامل بین بانک‌های داخلی و خارجی، استفاده از چنین امکاناتی به سختی ممکن بود، اما افتتاح شعبه بانک وی‌تی‌بی در ایران و بانک‌های ایرانی در روسیه می‌تواند آغازی باشد برای گسترش استفاده از این خدمات.
با اقداماتی که انجام شده، یکی از بزرگترین مشکلات در تجارت با کشور‌های دیگر از بین می‌رود و مسیر حرکت در جهت «مهار تورم؛ رشد تولید» هموار خواهد شد.
پس از جنگ اوکراین، شرایط جهان به نحوی تغییر کرد که کشور‌هایی مثل روسیه و چین تمام تلاش خود را برای حذف دلار از مبادلات خود در پیش گرفتند و تا به امروز می‌توان گفت در این امر بسیار موفق بوده‌اند. بسیاری از کشور‌های دیگر نیز از حذف دلار و مبادله با پول ملی خود استقبال کرده‌اند و این اقدامات ترس کشور‌های غربی و آمریکا را از افول هژمونی آمریکایی و کاهش استفاده از دلار در مبادلات جهانی به همراه داشته است.
ایران نیز که سال‌ها تحت تحریم آمریکاست از سال‌ها پیش برنامه‌های بسیاری را برای حذف دلار از مبادلات خود در پیش گرفته است، اما به دلیل نبود ظرفیت لازم برای این اقدام در سطح جهان و همچنین کاهش تمایل به این کار از سوی برخی از مسئولان کشور به امید توافق با غرب، دلارزدایی از اقتصاد تا حد کمی پیش رفت. اما با تغییر شرایط جهانی، ایران نیز با ایجاد توافقات دوجانبه و چندجانبه برنامه‌های ویژه‌ای برای دلارزدایی در پیش گرفته است.
در این راستا به اذعان معاون نخست وزیر روسیه، ایران و روسیه در حال حاضر ۸۰ درصد از تسویه حساب‌های دوجانبه خود را با پول ملی خود یعنی روبل و ریال انجام می‌دهند.
بسیاری از مبادلات با چین نیز از طریق تهاتر، پیمان‌های پولی و ارز‌های ملی انجام می‌شود و چنین اقداماتی با کشور‌های دیگر نیز به سرعت در حال پیشرفت است.
تمایل کشور‌های شرقی به استفاده از پول‌های ملی، تحریم‌های غرب علیه بسیاری از کشور‌های شرقی، تحکیم روابط بین کشور‌های شرق، توافقات انجام شده بین ایران، روسیه و چین، عضویت دائمی ایران در شانگهای، بهبود روابط ایران و عربستان و بسیاری از موارد دیگر، همه نشانه‌هایی از ایجاد یک شبکه بزرگ بانکی میان کشور‌های شرقی در آینده نزدیک دارد. با این اقدام، دلار از میان بسیاری از مبادلات جهانی حذف شده و این می‌تواند آغازی باشد بر پایان هژمونی آمریکایی و پنجره‌ای رو به دنیایی جدید.
