به گزارش ایبِنا، بر اساس ایراداتی که به عملکرد ضعیف خودروسازان داخلی وارد می‌شود و همچنین به دلیل انحصار ایجاد شده در صنعت خودروسازی کشور، واردات خودرو پس از چند سال ممنوعیت دوباره آزاد شده است؛ اما بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر اساس تجربه سال‌های گذشته و کمبود منابع ارزی کشور، واردات خودرو را در شرایط فعلی و بدون اصلاحات ساختاری و تغییر رویه سیاست‌گذاری در شرکت‌های خودروسازی، پرفایده و راهگشا نمی‌دانند.
بااین‌حال معرفی مزایا و معایب واردات خودرو‌های نو و کارکرده در ماه‌های اخیر صحنه تقابل موافقان و مخالفان این طرح بوده است؛ برخی از واردکنندگان و نمایندگان مجلس با هدف تنظیم بازار بر واردات خودرو‌های نو و کارکرده اصرار دارند و چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس پیشنهاد استفاده از ارز‌های خانگی برای واردات خودرو را مطرح کرد؛ اما برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند، این اقدام به دلیل مشخص نبودن منشأ تأمین ارز آن و ورود حجم قابل‌توجهی از تقاضا به بازار ارز، آسیب‌های جدی بر بازار ارز و خودرو وارد می‌کند.
علاوه بر این، به اعتقاد موافقان طرح واردات خودرو‌های نو و کارکرده، یکی از اهداف اساسی این طرح، ایجاد رقابت میان تولید‌کنندگان داخلی خودرو به دنبال ورود خودرو‌های خارجی به بازار و نهایتاً شکسته‌شدن انحصار در صنعت خودروسازی کشور است. اما آیا انحصار در صنعت و بازار خودروی ایران در این چند سال اخیر و بعد از ممنوعیت واردات خودرو اتفاق افتاده که آزادسازی واردات برطرف شود؟
در همین رابطه، امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس صنعت خودرو در یک برنامه رادیویی در مقایسه‌ای تأثیر واردات خودرو بی‌ضابطه در تنظیم بازار را این‌گونه بیان کرد: همان گونه که واردات مرغ و تخم‌مرغ کمکی به رقابتی‌شدن و تنظیم بازار نکرد، واردات خودرو کارکرده نیز به صنعت خودرو کمک نمی‌کند.
ایده واردات خودرو کارکرده بسیار خطرناک است
کاکائی با بیان اینکه ایده واردات خودرو کارکرده بسیار خطرناک است، گفت: در حال حاضر برخی از موافقان این طرح با افتخار از برداشته‌شدن موانع واردات خودرو می‌گویند به عبارتی این اقدام منجر به برداشته‌شدن تمام موارد استاندارد خودرو در کشور می‌شود و اگر یک خودرو استاندارد کشور بورکینافاسو یا هرجای دیگری در دنیا را داشته باشد واردات آن آزاد است.
وی ادامه داد: ۱ سال و نیم گذشته در دفاع از واردات خودرو مطرح شد در دنیا خودرو صفر کیلومتری ۵ هزاردلاری وجود دارد و افرادی با خوشحالی از واردات لندکروز ۵ تا ۱۰ هزاردلاری صحبت کرده و انتقاداتی را نسبت به خودروسازان و طرف‌داران تولید داخلی مطرح می‌کردند؛ اما تاکنون این خودرو‌های خارجی در بازار دیده نشده‌اند.
بعد از ورود خودرو‌های خارجی به کشور واردات تا چه زمانی آزاد است؟
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه اگر نوشتن یک قانون ۲ سال زمان ببرد پس منطقی است اجرای آن ۵ تا ۱۰ سال طول بکشد بیان کرد: به فرض ۱ میلیون نفر متقاضی واردات خودرو با ارز خانگی باشند به چه حقی می‌توان جلوی آن‌ها را گرفت. سؤال مطرح شده این است که با چه معیاری می‌توان تعیین کرد چه کسی خودرو وارد کند چه کسی خیر. به‌طورکلی معیار تعیین‌کننده افراد واجد شرایط واردات از سایرین چیست.
کاکائی افزود: در حال حاضر صحبت‌های مطرح شده موافقان طرح واردات خودرو در جهت منافع عمومی است؛ اما همین مسئله منفعت مردم در زمان تنظیم‌شدن عرضه و تقاضا در بازار خودرو نیز وجود دارد. شاید در آن هنگام با ممنوعیت دوباره واردات خودرو شخصی بخواهد با ۵ هزار دلار و با رعایت استاندارد‌های هندی نه ایرانی خودرو خارجی سوار شود قرار بر تبعیض میان افراد جامعه نیست.
چرا موانع تولید برداشته نمی‌شود؟
وی با بیان اینکه در ۵ سال گذشته هم‌زمان با تحریم‌های خارجی، در داخل کشور نیز تحریم‌های مختلفی رخ‌داده است، تشریح کرد: در ۳ سال گذشته، یکبار دیده نشد توسط یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با افتخار این موضوع مطرح شود که موانعی از راه تولید به‌خصوص در صنعت خودرو برداشته شده است. می‌توان همین مسئله را از متخصصان و متولیان صنعت خودرو از قطعه‌ساز تا خودروساز پیگیری کرد که آیا تابه‌حال چنین اتفاقی افتاده یا هرچه در این زمینه پدیدآمده مانع‌تراشی بوده است.
واردات خودرو در بازار احساس رقابت ایجاد نمی‌کند
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به تأثیر واردات خودرو بر انحصار زدایی از این صنعت تصریح کرد: در ۳ سال گذشته بار‌ها با افتخار اعلام شده کلیه موانع از سر راه واردات خودرو برداشته می‌شود به طور مثال انحصار خودرو از بین خواهد رفت؛ اما شورای رقابت طبق ماده ۲ دستورالعمل تنظیم بازار خودرو سواری به طور رسمی اعلام کرده کلیه خودرو‌های تولیدی، مونتاژ و وارداتی انحصاری است؛ یعنی با آزادسازی واردات خودرو انحصار از بین نمی‌رود.
وی در خصوص صنعت خودروسازی کره جنوبی مطرح کرد: در حال حاضر کره جنوبی یک خودروسازی به‌عنوان هیوندای دارد. در سال ۱۹۹۶ در رقابتی کارخانه دوو ورشکست شد و از بین رفت، پس از آن از خاکستر این خودروسازی غول بین‌المللی هیوندای شکل گرفت این شرکت ۸ میلیون خودرو تولید می‌کند.
کاکائی با طرح این پرسش که فکر می‌کنید در ایران چند خودروسازی رسمی وجود دارد، ادامه داد: در کشور آلمان ۵ خودروسازی وجود دارد؛ اما انجمن خودروسازان ایران ۳۶ عضو رسمی دارد که حداقل در آنجا ۱۰ خودروساز سواری و ۵ خودروساز تولید انبوه وجود دارد؛ اما چرا بین خودروساز‌ها احساس رقابت وجود ندارد، البته این مسئله برای الان نیست در دهه هشتاد نیز همین‌گونه بود، حتی در سال‌های ۹۵-۹۶ که بیش از ۵۰ مدل خودرو وارد کشور می‌شد و به طور مستقیم بیش از ۵ شرکت در ایران فعالیت می‌کردند آیا احساس ایجاد رقابت وجود داشت؟
