قدرت الله امام وردی؛ اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا اظهار کرد: در دوره جدید بانک مرکزی در دولت سیزدهم شاهد کنترل رشد مقداری ترازنامه بانک‌ها بودیم که این موضوع تاثیر مثبتی بر تحقق رشد اقتصادی و کنترل تورم در کشور دارد. ضمن اینکه ریاست کنونی بانک مرکزی نیز عزم جدی در برخورد با بانک‌های ناتراز دارد و تاکید کرده است که در صورت عدم اصلاح، بانک‌های ناتراز به دلیل تاثیر نامطلوب در شاخص‌‌های کلان اقتصادی، وارد روند حل و فصل خواهند شد.
وی افزود: ناترازی بانک‌ها تاثیر خود را بر رشد پایه پولی می‌گذارد و رشد پایه پولی منجر به افزایش رشد نقدینگی خواهد شد. برای اینکه بتوانیم تاثیر کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها را بهتر درک کنیم باید در درجه اول علل ناترازی بانک‌ها را شناسایی کنیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به بیان ساده منابع پایه پولی در بانک مرکزی از سه بخش تشکیل شده است؛ اول بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، دوم بدهی دولت به بانک مرکزی و در آخر هم دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است.
وی اضافه کرد: اگر هر کدام از این منابع دچار ناترازی شود، ترکیب پایه پولی را دچار مشکل خواهد کرد و از آن طریق بر رشد پایه پولی و در ادامه با اضافه برداشت و خلق پول توسط بانک ها، منجر به افزایش نقدینگی و در نهایت تورم خواهد شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: زمانی که نظارت بر سیستم بانکی ضعیف باشد،اضافه برداشت از بانک مرکزی صورت می‌گیرد، زیرا این بانک‌ها با وام‌های کلانی که به افراد، نهاد‌ها و سازمان‌های خاص ارائه داده اند، اما به دلیل این که برای پرداخت این تسهیلات نظارت‌های دقیقی انجام نمی‌شود و وثیقه با کیفیتی در قبال این تسهیلات دریافت نکرده‌اند، موجب می‌شود وام‌های پرداختی به سیستم بانکی بازنگردد.
وی افزود: به عنوان نمونه به یک فرد که ۱۰۰ میلیون تومان وام می‌دهیم،با سود تسهیلات در واقع به مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان دارایی ایجاد کرده ایم. در طرف مقابل آن سپرده بانکی یا همان بدهی بانکی قرار دارد، اگر این پول به بانک بازنگردد، بانک مجدد این تسهیلات را استمهال می‌کند و اصطلاحا یک وام جدید به مبلغ ۱۲۰ تومان درست می‌کند و مجدا به مشتری وام می‌دهد. در این شرایط یک دارایی را در ترازنامه بانک شکل داده ایم که این دارایی موهوم است و اصلا دارایی در قبال آن وجود ندارد.
این اقتصاددان تصریح کرد: این روند منجر به ناترازی و اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی می‌شود که اصطلاحا «خلق پول از هیچ» صورت گرفته است، زیرا هیچ گونه سپرده گذاری در بانک انجام نمی‌شود، در این شرایط وزن ناترازی بر پایه پولی می‌نشیند، افزایش پایه پولی منجر به افزایش نقدینگی و در نهایت منجر به افزایش تورم می‌شود.
امام وردی با بیان اینکه بانک مرکزی در حال استفاده از ابزارهای کنترل نقدینگی و تورم است، در پایان تاکید کرد: در اقتصادی که متورم است، ابزار‌هایی برای کنترل تورم وجود دارد، یکی از این ابزار‌ها نرخ بهره بین بانکی (که نرخ بهره سیاستی نیز به آن گفته می‌شود) است. ابزار دیگر «کنترل کل‌های پولی» است که از طریق کنترل ترازنامه صورت می‌گیرد، برای این امر سقف تراز نامه‌های بانکی را بررسی می‌کنیم تا ناترازی‌ها و خلق نقدینگی را کنترل کنیم.
