پایان رؤیای تعرفه صفر؛ پیام توافق تجاری ترامپ و انگلیس به جهان

به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایبنا به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، در اقدامی که تحلیلگران آن را «سنگ بنای جدید دیپلماسی تجاری ترامپ» می‌نامند، توافق دیرهنگام واشنگتن و لندن حاوی پیامی روشن به جامعه جهانی است: «حتی نزدیک‌ترین متحدان نیز باید سهم خود از مالیات تجاری را بپردازند». این توافق که نخستین نمونه از توافق‌های مبتنی بر سیاست «تعرفه متقابل» ترامپ محسوب می‌شود، نشان می‌دهد دولت آمریکا قصد دارد ۱۰ درصد تعرفه پایه را به عنوان حداقل سهم تمام شرکای تجاری خود – صرف نظر از سطح روابط سیاسی – تثبیت کند.

جزئیات این معامله حاکی از آن است که بریتانیا با وجود برخورداری از روابط ویژه تاریخی و موقعیت منحصر‌به‌فرد به عنوان تنها کشور اروپایی دارای مازاد تجاری با آمریکا، نتوانسته به معافیت کامل دست یابد. معافیت‌های محدود در بخش‌های فولاد و آلومینیوم – که نرخ تعرفه از ۲۵ درصد به صفر کاهش یافته – و سهمیه ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو با تعرفه ۱۰ درصدی، بیشتر به عنوان امتیازی نمادین برای حفظ چهره دیپلماتیک لندن تفسیر شده است. اقتصاددان ارشد گلدمن ساکس در این باره تأکید می‌کند: «این الگو نشان می‌دهد تعرفه‌ها از ابزاری موقت به جزء دائمی معمای تجاری آمریکا تبدیل شده‌اند».

اما پیامد‌های ژئوپلیتیک این توافق به مراتب فراتر از روابط دو جانبه است. محدودیت صادرات خودروی بریتانیا به ۱۰۰ هزار دستگاه – که عمدتاً سهم تولیدکنندگانی مانند جگوار را تحت تأثیر قرار می‌دهد – در حالی به نفع شرکت‌های آلمانی نظیر BMW عمل می‌کند که این کشور‌ها خود در مذاکرات مشابه با واشنگتن تحت فشار هستند. تحلیلگر مورنینگ استار با اشاره به این تناقض هشدار می‌دهد: «این مدل تجاری نه تنها رقابت را مخدوش می‌کند، بلکه زنجیره تأمین جهانی را با چالش‌های پیش‌بینی نشده مواجه خواهد ساخت».

در لایه‌ای عمیق‌تر، این توافق گویای تحول بنیادین در استراتژی اقتصادی آمریکاست. سخنان ترامپ در حاشیه امضای قرارداد – «۱۰ درصد عددی معقول است، برخی باید تا ۲۵ درصد هم بپردازند» – نشانگر عزم راسخ این دولت برای بازتعریف قواعد بازی تجارت جهانی بر مبنای معیار‌های یکجانبه است. کارشناسان آکسفورد اکونومیکس با محاسبات دقیق نشان می‌دهند حفظ میانگین تعرفه دو رقمی می‌تواند تا ۱.۵ درصد از رشد اقتصادی آمریکا در نیمه دوم ۲۰۲۵ بکاهد، اما به نظر می‌رسد کاخ سفید حاضر است این هزینه را برای حفظ گفتمان «آمریکا اول» بپردازد.

توافق واشنگتن و لندن نه تنها فصل جدیدی در روالات تجاری بین‌المللی می‌گشاید، بلکه سوالات بنیادینی درباره آینده نظام چندجانبه گرایی مطرح می‌سازد. اکنون نگاه‌ها به توافق‌های آتی آمریکا با قدرت‌های اقتصادی نظیر ژاپن و اتحادیه اروپا دوخته شده است، جایی که پیش‌بینی می‌شود واشنگتن با اتکا به الگوی بریتانیا، فشار برای اخذ امتیازات تجاری را تشدید کند. به گفته رئیس سابق تجارت بین‌الملل فیلدفیشر، «این تنها نخستین حلقه از زنجیره توافق‌هایی است که اقتصاد جهانی را به سمت قطبی‌شدن پیش می‌برد».