به گزارش ایبنا؛ در ادامه تلاشهای چندساله برای حفظ موقعیت بندر چابهار در نقشه تجارت جهانی، دولت هند توانست موافقت آمریکا را برای تمدید معافیت تحریمی این بندر تا اوایل سال آینده میلادی بهدست آورد.
بندر چابهار که از سال ۲۰۱۶ در چارچوب تفاهمنامههای سهجانبه میان ایران، هند و افغانستان توسعه یافته، امروز به محور اصلی راهبرد اتصال هند با آسیای مرکزی و روسیه بدل شده است.
به گزارش روزنامه Economic Times، مذاکرات فشردهای طی هفتههای اخیر میان مقامات دهلینو و واشنگتن صورت گرفته تا امکان تداوم فعالیت شرکت Indian Ports Global Limited در چابهار حفظ شود.
بر اساس این گزارش، هند تأکید کرده است که عملکرد این بندر نه در راستای منافع نظامی، بلکه با هدف کمکهای بشردوستانه و تسهیل تجارت مشروع در منطقه است.
چابهار در حال حاضر مسیر حیاتی ارسال کمکهای پزشکی و انسانی هند به افغانستان محسوب میشود؛ ازجمله ارسال آمبولانسها و داروهایی که اوایل ماه جاری به کابل تحویل داده شد. منابع آگاه میگویند حتی دولت طالبان نیز علاقهمند است از ظرفیت این بندر برای تجارت خارجی خود بهره گیرد.
در سال ۲۰۲۴، هند و ایران قراردادی دهساله برای بهرهبرداری از بندر چابهار امضا کردند که بستر حقوقی و عملیاتی لازم برای گسترش همکاریها را فراهم کرده است. تمدید تازه معافیت تحریمی، ضمن حفظ این روند، زمینه جذب سرمایهگذاران آسیای مرکزی را نیز تقویت خواهد کرد.
ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان از جمله کشورهاییاند که در حال بررسی استفاده از مسیر چابهار برای کاهش وابستگی خود به ابتکار «یک کمربند – یک راه» چین هستند. در همین راستا، ماه گذشته تهران میزبان نخستین نشست سهجانبه ایران–هند–ازبکستان با محوریت چابهار بود.
همزمان، روسیه نیز از طریق قزاقستان و ازبکستان به دنبال بهرهبرداری از مسیر چابهار برای دسترسی تجاری به هند و سایر بخشهای آسیایی است. این روند، موقعیت چابهار را بهعنوان دروازه جنوبی کریدور بینالمللی شمال–جنوب (INSTC) تقویت میکند؛ مسیری که میتواند جایگزینی برای مسیرهای دریایی سنتی از طریق سوئز باشد.
در سطحی کلانتر، سیاست دریایی جدید هند با عنوان «MAHASAGAR» (پیشرفت متقابل و جامع برای امنیت و رشد در مناطق مختلف) نشاندهنده رویکردی است که فراتر از مرزهای ملی میرود. طبق برنامه دولت دهلی، پروژههای عظیم زیر چتر «ساگرمالا ۲.۰» شامل گسترش بنادر، ارتقای ناوگان کشتیرانی و توسعه بنادر سبز مبتنی بر هیدروژن است.
در سال مالی ۲۰۲۵، بنادر بزرگ هند بیش از ۸۵۵ میلیون تن کالا جابهجا کردند و این کشور درصدد است سهم خود از بازار جهانی کشتیسازی را از یک درصد به ۱۰ درصد طی دهه آینده افزایش دهد.
تحلیلگران معتقدند که تداوم حضور هند در چابهار، علاوه بر منافع اقتصادی، یک پیام ژئوپلیتیکی آشکار دارد: دهلینو قصد دارد با تکیه بر همکاری با ایران، روسیه و آسیای مرکزی، الگویی مستقل از نظم دریایی چین و غرب ایجاد کند؛ الگویی که میتواند چابهار را به مرکز ثقل جدید تجارت اوراسیا بدل کند.
منبع: فارس