در موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز تهیه شد؛
به گزارش خبرنگار ایبنا، سیاستگذار رویکرد تازهای را در سیاستگذاری ارزی اجرا کرده است که دو هدف را بهطور همزمان دنبال میکند؛ مدیریت پایدار بازار ارز و افزایش رشد اقتصادی از مسیر سرمایهگذاری و تولید. در واقع، محور این راهبرد بر اصلاح منطق عرضه ارز صنایع و تقویت انگیزه رفع تعهد ارزی با استفاده از ابزارهای جدید تأمین مالی ارزی است؛ مسیری که بهمرور اثرات خود را در شاخصهای تولید و بازار سرمایه نشان میدهد.
کارشناسان معتقدند در شرایطی که اقتصاد کشور همزمان با فشار تورم، رشد اقتصادی پایینتر از انتظار و مشکل بازگشت ارزهای صادراتی مواجه است، بهکارگیری روشهای تأمین مالی غیرتورمی مبتنی بر سرمایهگذاری ارزی میتواند بسیار راهگشا باشد.
سازکار عرضه ارز در مرکز مبادله بر این اساس است که تولیدکنندگان مواد خام، مانند فولاد و پتروشیمیها، باید ارز صادراتی خود را در تالار اول عرضه کنند؛ اما شرکتهایی که با فعالیت در حلقههای پاییندست صنعت، ارزش افزوده بیشتری ایجاد میکنند، میتوانند ارز خود را در تالار دوم که بازاری با انعطاف بالاتر و جذابیت قیمتی بیشتر است، عرضه کنند.
این تفاوت عملاً سیاستی ضد خامفروشی است؛ چراکه صنایع برای برخورداری از مزایای تالار دوم، به توسعه سرمایهگذاری در زنجیره پاییندست و تولید با ارزش افزوده بیشتر ترغیب میشوند. همین منطق امروز یکی از محرکهای رشد اقتصادی و افزایش اشتغال در صنایع بزرگ محسوب میشود.
در کنار اصلاح عرضه ارز، بانک مرکزی مجموعهای از ابزارهای تأمین مالی ارزی را فعال کرده است که نقش مهمی در تأمین نیاز ارزی پروژههای تولیدی دارد.
انتشار اوراق مرابحه ارزی تاکنون در شش مرحله انجام شده و ۵۱۰ میلیون دلار منابع جذب کرده است. مرحله هفتم نیز، طبق گفته رئیسکل بانک مرکزی، به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار در حال اجراست. این اوراق امکان تأمین منابع ارزی پروژههای صنعتی را بدون فشار بر بودجه دولت یا شبکه بانکی فراهم میکند.
گام جدید برای تقویت سرمایهگذاری
در هفتههای اخیر، بانک مرکزی سیاست خود در تامین مالی ارزی را گسترش داده است؛ به نحوی که محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، هفته گذشته در مراسم رونمایی از اوراق مرابحه ارزی پتروشیمی بندر امام (ره) و پیشفروش ارز صادراتی بیدبلند خلیج فارس اعلام کرد: به هر شرکت یا پروژهای که سرمایهگذاری جدید انجام دهد، اجازه میدهیم ارز خود را در تالار دوم بفروشد.
این تصمیم پیام روشنی برای صنایع دارد تا سرمایهگذاریهای معطلمانده را فعال کنند. هر پروژه جدید، یعنی ظرفیت تولید بالاتر، صادرات بیشتر و ارزآوری پایدارتر؛ حلقهای که در نهایت رشد اقتصادی را تقویت میکند.
هادی اخلاقی، مدیرعامل بانک تجارت، بهعنوان بانک عامل در این پروژهها میگوید: آثار هر مرحله از عرضه اوراق مرابحه ارزی بسیار مثبت بوده است و نهادهای مختلف بهخوبی از این اوراق استقبال کردهاند.
کاهش فشار بر شبکه بانکی و تنوع تأمین مالی
یکی از چالشهای تأمین مالی در اقتصاد ایران، وابستگی ۸۰ تا ۹۰ درصدی به شبکه بانکی است؛ موضوعی که هم فشار زیادی به منابع محدود بانکی وارد میکند و هم ریشه برخی ناترازیهای نظام بانکی است. سالهاست کارشناسان مختلف تأکید میکنند که باید فشار تأمین مالی از دوش شبکه بانکی برداشته شود و سایر ابزارها و نهادهای مالی در این زمینه نقشآفرینی کنند.
پیشفروش ارز صادراتی، ابزاری برای کاهش بار از دوش نظام بانکی است که به صنایع اجازه میدهد برنامههای توسعهای خود را بدون انتظار برای تسهیلات بانکی آغاز کنند. از سوی دیگر، این روش به شرکتهای بزرگ امکان میدهد بخشی از درآمد ارزی آینده خود را امروز تأمین مالی کنند و به این ترتیب اجرای پروژههای بزرگ را جلو بیندازند.
صندوق درآمد ثابت ارزی که به گفته فرزین بهزودی راهاندازی میشود، ابزار ویژه دیگری برای جذب سرمایههای خرد و کلان و هدایت آنها به سمت پروژههای ارزی است و میتواند یکی از کانالهای بزرگ تأمین مالی پایدار برای صنایع باشد.
همچنین صندوق پروژه ارزی، سازکاری است که به شرکتها امکان میدهد نیازهای ارزی پروژههای بزرگ صنعتی را از طریق بازار سرمایه و سرمایهگذاران خصوصی تأمین کنند. این ابزار مخصوص پروژههای توسعهای و احداث واحدهای جدید است.
نوید بهبود رشد اقتصادی
پروژههای صنعتی بزرگ در کشور، برای تأمین مواد اولیه، تجهیزات و واردات ماشینآلات، عموماً نیازهای ارزی سنگینی دارند. هنگامی که ابزارهای تأمین مالی ارزی متنوع و در دسترس باشند، پروژهها بهجای توقف یا تأخیر، با سرعت بیشتری اجرا میشوند. نتیجه مستقیم آن افزایش ظرفیت تولید، رشد صادرات، تقویت تراز ارزی کشور، افزایش سودآوری صنایع بزرگ و بهبود شاخصهای بورسی و در نهایت افزایش رشد اقتصادی است.
برهمین اساس، رئیسکل بانک مرکزی نیز معتقد است: از ماههای پایانی پاییز، نرخ رشد اقتصادی از وضعیت منفی خارج شده و دوباره مثبت شده است. همچنین، آخرین دادههای بورس نیز نشان میدهد عملکرد شرکتهای بزرگ بورسی دوباره مثبت شده و روند احیا ادامه دارد.
در آبانماه سال ۱۴۰۴، شاخص تولید بخش صنعت مبتنی بر شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل، افزایش ۲٫۳ درصدی داشته و شاخص فروش آنها نیز با افزایش ۴٫۴ درصدی همراه بوده است. همچنین، شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۸٫۶ درصدی و شاخص فروش آنها با افزایش ۱۶٫۸ درصدی مواجه شده است.
در پایان اینکه؛ بانک مرکزی با ترکیب دو اقدام اصلی، یعنی اصلاح سازکار عرضه ارز و معرفی ابزارهای نوین تأمین مالی ارزی، توانسته سیاستی همسو با تولید طراحی کند؛ سیاستی که از یکسو بازار ارز را کنترلپذیرتر میکند و از سوی دیگر، سرمایهگذاری و رشد اقتصادی را تقویت میکند.
