دهلی–مسکو و تکانه‌ای تازه در معادلات غرب

دهلی–مسکو و تکانه‌ای تازه در معادلات غرب
در حالی‌که دهلی هنوز با پیامد‌های تعرفه‌های ترامپ دست‌وپنجه نرم می‌کند، همکاری اقتصادی هند و روسیه وارد فاز تازه‌ای شده است.
کد خبر : ۱۷۹۸۶۹

به گزارش ایبنا؛ نخستین سفر ولادیمیر پوتین به هند پس از آغاز جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲، به نماد تازه‌ای از احیای روابط اقتصادی دهلی و مسکو تبدیل شد. در جریان این سفر، دو کشور یک برنامه همکاری اقتصادی تا سال ۲۰۳۰ امضا کردند؛ برنامه‌ای که قرار است مسیر تجارت دوجانبه را متنوع، متوازن و پایدار کرده و نهایتاً حجم مبادلات را به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال برساند.

نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در دیدار با پوتین این توافق را «چارچوب راهبردی جدید» توصیف کرد و گفت: «تجارت و سرمایه‌گذاری ما باید همگام با رشد اقتصادهای‌مان پیش برود.» این توافق پس از امضای مجموعه‌ای از اسناد همکاری در حوزه‌های اشتغال، بهداشت، صنایع شیمیایی، حمل‌ونقل و انرژی اعلام شد.

در سال مالی ۲۰۲۵–۲۰۲۴ ارزش تجارت روسیه و هند به ۶۸.۷ میلیارد دلار رسید؛ رقمی که نسبت به دوران پیش از کرونا تقریباً شش برابر شده است. با این حال صادرات هند تنها ۴.۸۸ میلیارد دلار از این رقم را تشکیل می‌دهد و دهلی‌نو به‌دنبال ایجاد توازن بیشتر در مبادلات است.

روسیه تضمین می‌دهد: نفت بدون وقفه به هند می‌رسد

ولادیمیر پوتین در این سفر تأکید کرد که مسکو همچنان تأمین‌کننده مطمئنی برای نفت، گاز و زغال‌سنگ هند باقی خواهد ماند. او گفت: «ما آماده‌ایم بدون هیچ وقفه‌ای، محموله‌های سوخت را برای حمایت از اقتصاد سریع‌الرشد هند ارسال کنیم.»

این موضع‌گیری در شرایطی مطرح شد که آمریکا فشار‌های قابل توجهی بر هند برای کاهش یا توقف خرید نفت روسیه وارد کرده است. با وجود این فشارها، روسیه در سال ۲۰۲۴ همچنان بزرگ‌ترین منبع نفت خام هند بود و ۳۶ درصد واردات دهلی‌نو حدود ۱.۸ میلیون بشکه در روز را تأمین کرد.

اگرچه واردات هند اخیراً کاهش یافته، اما پوتین و مودی تأکید کردند که امنیت انرژی همچنان یکی از ستون‌های اصلی روابط دو کشور است.

گام بزرگ به سوی تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا

مودی اعلام کرد که دهلی‌نو و مسکو در حال کار بر روی نهایی‌سازی توافق تجارت آزاد میان هند و اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند؛ اتحادیه‌ای به رهبری روسیه که شامل ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان نیز می‌شود.

پوتین این سازوکار را «ابزار مهمی برای همکاری اقتصادی بلندمدت» توصیف کرد و گفت که این چارچوب می‌تواند ضربه‌گیر موثری در برابر نوسانات و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های خارجی باشد.

به گفته مقامات دو کشور، این توافق می‌تواند به گسترش مسیر‌های حمل‌ونقل دریایی و زمینی، تسهیل تعرفه‌ها، و افزایش صادرات هند به روسیه از محصولات دارویی گرفته تا فناوری و کالا‌های مصرفی منجر شود.

نقشه راه انرژی؛ از نفت تا هسته‌ای و صنایع نو

رهبران هند و روسیه در گفت‌و‌گو‌های خود علاوه بر نفت و گاز، درباره همکاری در انرژی هسته‌ای غیرنظامی، توسعه نیروگاه‌ها، و همچنین فناوری‌های نو مانند هوش مصنوعی، هوافضا و فناوری‌های پیشرفته بحث کردند.

پوتین گفت: «با رشد اقتصاد‌های ما، حوزه‌های همکاری نیز گسترش می‌یابد؛ از فناوری‌های پیشرفته تا هوانوردی، فضا و هوش مصنوعی.»

این همکاری می‌تواند زمینه‌ساز پروژه‌های مشترک صنعتی و انرژی در دهه آینده باشد.

بازار تسلیحات: رقابت جهانی، اما همکاری تاریخی حفظ می‌شود

برای دهه‌ها، روسیه اصلی‌ترین تأمین‌کننده تجهیزات دفاعی هند بود. اما دهلی‌نو طی سال‌های اخیر در مسیر تنوع‌بخشی به منابع دفاعی و توسعه تولید داخلی گام برداشته است.

نتیجه این تغییر، کاهش سهم روسیه از ۷۶ درصد واردات تسلیحاتی هند (۲۰۰۹–۲۰۱۳) به ۳۶ درصد (۲۰۱۹–۲۰۲۳) بوده است. با این حال، دو کشور همچنان همکاری نزدیک در بخش دفاعی دارند.

آندری بلوسوف، وزیر دفاع روسیه که همراه پوتین به هند سفر کرده، اعلام کرد:

«صنعت دفاعی روسیه آماده حمایت از خودکفایی دفاعی هند است.»

چالش تعرفه‌های آمریکا؛ مودی زیر فشار تازه

سفر پوتین در زمانی انجام می‌شود که هند مشغول مذاکره با آمریکا برای کاهش تعرفه‌هایی است که دونالد ترامپ طی سال گذشته اعمال کرده است. ترامپ ۵۰ درصد تعرفه اضافی بر کالا‌های هندی وضع کرده و مدعی شده که مودی قول کاهش واردات نفت روسیه را داده است.

پوتین در واکنش به رفتار آمریکا در مصاحبه با شبکه «ایندیا تودی» گفت:

«اگر آمریکا حق دارد سوخت ما را بخرد، چرا هند از چنین امتیازی برخوردار نباشد؟»

این اظهارات بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های هند پیدا کرد.

هند و روسیه؛ روابطی مقاوم در برابر فشار‌های خارجی

با وجود تحریم‌ها، فشار‌های سیاسی و تغییرات در بازار جهانی انرژی، هر دو کشور بر این باورند که روابط‌شان «پایدار و دارای مزیت‌های مشترک» است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، پیش از سفر پوتین گفت: «تردیدی نیست که این مبادلات برای هند بسیار سودمند است و همکاری دوطرفه در مسیر توسعه قرار دارد.»

هند نیز با وجود تنوع‌بخشی تأمین‌کنندگان انرژی و تسلیحات، همچنان روسیه را یکی از شرکای راهبردی خود می‌داند.

یک مشارکت اقتصادی در حال اوج‌گیری

سفر پوتین به هند با پیام روشنی همراه بود: دو کشور قصد دارند یک دهه آینده را به دوره‌ای از همکاری گسترده اقتصادی، انرژی، فناورانه و دفاعی تبدیل کنند.

با تجارت ۶۹ میلیارد دلاری، پروژه‌های انرژی، مذاکرات تجارت آزاد و برنامه‌ریزی‌های صنعتی و دفاعی، هدف ۱۰۰ میلیارد دلار مبادلات سالانه تا سال ۲۰۳۰ اکنون بیش از هر زمان دیگری دست‌یافتنی به نظر می‌رسد.

منبع: فارس

در موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز تهیه شد؛

مستند «سرمایه‌گریز»