بانک توسعه نوین بریکس کدام طرح‌ها را تأمین مالی می‌کند؟

بانک توسعه نوین بریکس کدام طرح‌ها را تأمین مالی می‌کند؟
سال جاری (۲۰۲۵) میلادی، بانک توسعه نوین بریکس (NDB) دهمین سالگرد خود را جشن گرفت.
کد خبر : ۱۸۰۱۲۰

به گزارش ایبنا، شبکه تی‌وی‌بریکس در مقاله‌ای با عنوان «بانک توسعه نوین بریکس: محرک رشد کشور‌های جنوب جهان» در این باره نوشت: در طول این مدت، این بانک که اساساً اولین بانک توسعه چندجانبه جهانی بزرگ است که منحصراً توسط کشور‌های در حال توسعه تأسیس شده است، منابع را برای پروژه‌های کشور‌های جنوب جهان در زمینه‌های انرژی پاک، زیرساخت‌های حمل و نقل، تأمین آب، حفاظت از محیط زیست و موارد دیگر تأمین کرده است.

بانک توسعه نوین توسط کشور‌های عضو بریکس بر اساس یک توافقنامه بین دولتی که در ششمین اجلاس بریکس در برزیل در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) به امضا رسید برای حمایت از پروژه‌های مختلف در کشور‌های عضو بریکس و کشور‌های در حال توسعه ایجاد شد.

گروه بریکس در سال ۱۳۸۹ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین در یکاترینبورگ روسیه تاسیس شد؛ یک سال بعد آفریقای جنوبی به این گروه ملحق شد. سپس جمهوری اسلامی ایران، مصر، اتیوپی و امارات نیز از ابتدای سال ۲۰۲۴ برابر با دی‌ماه ۱۴۰۲ به این گروه پیوستند. پس از آن اعلام شد که کشور اندونزی هم از ابتدای سال ۲۰۲۵ برابر با دی‌ماه ۱۴۰۳ به گروه بریکس پیوست.

براساس وب‌سایت بانک توسعه نوین بریکس، اعضای مؤسس بریکس ۹۴ درصد از سهام ثبت‌شده این بانک را در اختیار دارند، در حالی که الجزایر، بنگلادش، مصر، امارات متحده عربی و اروگوئه، مالک سهم باقی‌مانده هستند.

پیش از این، ایوان چبسکوف معاون وزیر دارایی روسیه حمایت این کشور را از عضویت جمهوری اسلامی ایران در بانک توسعه نوین بریکس اعلام کرد. این سخنان در دیدار سفیر کشورمان در مسکو مطرح شد که حمایت مسکو از عضویت کشورمان در این بانک را خواستار شده بود.

هیات اعزامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به اجلاس وزرای دارایی بریکس در برزیل نیز بر تسهیل پذیرش اعضای جدید در بانک توسعه نوین (NDB) و نقش آن بانک در تامین مالی پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار را مورد تاکید قرار داد.

بانک توسعه جدید چه طرح‌هایی را تأمین مالی می‌کند؟

به گزارش تی‌وی بریکس، هدف اصلی بانک توسعه نوین، برخلاف بسیاری از مؤسسات مالی دیگر، ایجاد سود برای سهامداران نیست، بلکه تقویت توسعه کشور‌های جنوب جهان است.

بنا بر این گزارش، مأموریت اصلی این بانک، این است که شکاف بین منابع مالی موجود و نیاز‌های اعضای بنیانگذار (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و سایر کشور‌های سرمایه‌گذار در این بانک (الجزایر، بنگلادش، مصر، امارات متحده عربی و اروگوئه) کاهش یابد.

بانک توسعه نوین بریکس، تأمین مالی پروژه‌هایی در زمینه‌های زیرساخت و توسعه پایدار را در اولویت خود قرار داده است.

این پروژه‌ها می‌توانند در زمینه انرژی پاک و بهره‌وری انرژی، زیرساخت‌های حمل و نقل، آب و فاضلاب، زیرساخت‌های دیجیتال، حفاظت از محیط زیست و زیرساخت‌های اجتماعی اجرا شوند.

بنا بر این گزارش، کل مبلغ پروژه‌های تصویب شده توسط بانک توسعه نوین تاکنون به ۳۹ میلیارد دلار آمریکا رسیده است.

این اعتبارات در مجموع برای افزایش ظرفیت تولید انرژی پاک به میزان ۲۴۰۰ مگاوات، کاهش انتشار دی اکسید کربن به میزان ۱۴.۷ میلیون تن در سال و ساخت ۳۵ هزار واحد مسکونی، ۴۳ باب مدرسه، یک هزار و چهارصد کیلومتر تونل و کانال و ۴۰ هزار و ۴۰۰ کیلومتر جاده اختصاص داده شده است.

بنا بر آمار ارائه شده در وب‌سایت بانک توسعه نوین بریکس، این بانک تأمین مالی حدود ۱۲۰ پروژه زیرساختی از این دست را تصویب کرده است.

آمار ارائه شده در وب‌سایت بانک نشان می‌دهد که بیشتر بودجه تا سال ۲۰۲۲ به زیرساخت‌های حمل و نقل و مقابله با پیامد‌های همه‌گیری کووید-۱۹ اختصاص داده شده است که دریافت‌کنندگان اصلی آن چین، هند و آفریقای جنوبی بوده‌اند.

کدام پروژه‌های بزرگ تأمین مالی شدند؟

پروژه سیستم حمل و نقل سریع منطقه‌ای دهلی-غازی‌آباد- میروت در کشور هند از بارزترین و بزرگترین پروژه‌های تأمین مالی شده توسط بانک توسعه نوین است.

در سال ۲۰۲۰، توافق‌نامه‌ای امضا شد که بر اساس آن، بانک توسعه نوین بریکس ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا را برای ایجاد کریدور ۸۲ کیلومتری سیستم حمل و نقل سریع منطقه‌ای دهلی-غازی‌آباد-میروت به هند اختصاص می‌دهد که ۶۲ کیلومتر از آن قرار است به صورت زیرزمینی حرکت کند. انتظار می‌رود قطار‌های پرسرعت زمان سفر از دهلی به میروت را به یک ساعت کاهش دهند.

اکتبر ۲۰۲۵ (مهر-آبان ۱۴۰۴)، نخستین بخش از این مسیر ریلی پرسرعت با هدف بهبود قابل توجه زیرساخت‌ها و وضعیت زیست‌محیطی در ناحیه پایتخت ملی هند راه‌اندازی شد.

تأمین مالی پروژه راه‌اندازی پایانه بزرگ برای دریافت، ترانزیت و ذخیره گاز طبیعی مایع در منطقه بندری نانگانگ در تیانجین چین از دیگر طرح‌های بزرگی است که بانک توسعه نوین بریکس در مارس ۲۰۲۱ آن را تأمین مالی کرد. بنا بر این گزارش، این پایانه امروز نقش مهمی در تأمین گاز طبیعی مایع مورد نیاز چین از دیگر کشور‌ها از جمله روسیه و ارتقای سطح استفاده از سوخت پاک ایفا می‌کند.

بانک توسعه نوین بریکس همچنین پروژه خط ۶ مترو چینگدائو در چین را به ارزش ۴۵۷.۷ میلیون دلار تأمین مالی کرده است. مرحله نخست این طرح دربرگیرنده ۲۱ ایستگاه زیرزمینی به مسافت ۳۰ کیلومتر، آوریل ۲۰۲۴ افتتاح شد و بلافاصله از انجمن بین‌المللی تونل‌سازی در بخش «فناوری ساخت مترو سبز در شرایط پیچیده زمین‌شناسی ساحلی» جایزه دریافت کرد. این مسیر قطار شهری، بزرگترین خط مترو در چین با استفاده از سازه‌های پیش‌ساخته و اولین خط مترو بدون راننده در چینگدائو است.

سه منطقه اقتصادی به سرعت در حال توسعه در این بخش از چین فاقد حمل و نقل عمومی سازگار با محیط زیست بودند که منجر به تراکم جاده‌ها و خطرات زیست‌محیطی ناشی از انتشار گاز‌های خروجی شد.

این طرح‌ها، نمونه‌هایی از پروژه‌های زیرساخت هستند که به طور همزمان چندین چالش را برطرف می‌کنند: آنها اقتصاد و محیط زیست را بهبود می‌بخشند و از همه مهم‌تر، کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر را به طور قابل توجهی ارتقا می‌دهند.

بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها در ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به برزیل و هند تعلق گرفت

در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ (۱۴۰۲ و ۱۴۰۳)، بانک توسعه نوین بریکس، ۱۰ پروژه با ارزش کل ۲.۰۶ میلیارد دلار آمریکا را تصویب کرد. بیشترین تعداد پروژه‌ها در برزیل و هند تصویب شد. بیشترین سهم طرح‌های مورد حمایت این بانک مربوط به ابتکاراتی بود که با هدف توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل انجام می‌شد. در رتبه دوم تأمین مالی این بانک طی این سال‌ها، برنامه‌هایی برای بهبود تأمین آب قرار داشتند.

بانک توسعه نوین بریکس همچنین به روسیه تأمین مالی ارائه می‌دهد. از آن جمله، در سال ۲۰۲۴ اعلام شد که ۱.۲ میلیارد دلار آمریکا به پروژه‌های زیرساختی در زمینه‌های حمایت از توسعه سیستم قضایی، آبرسانی و فاضلاب و همچنین دو پروژه دیگر با هدف توسعه سکونتگاه‌های کوچک تاریخی برای افزایش پتانسیل گردشگری آنها اختصاص خواهد یافت.

برای روسیه، مانند سایر کشورها، همکاری با بانک توسعه ملی به معنای دسترسی به منابع مالی بلندمدت با شرایط مطلوب‌تر از آنچه در بازار تجاری ارائه می‌شود، تلقی می‌شود.

چالش‌های فراروی بانک توسعه نوین بریکس

در ادامه این مقاله آمده است: بانک توسعه نوین بریکس در پروژه‌های زیرساختی در زمینه توسعه پایدار تخصص دارد و چنین عملیاتی همیشه سطح سودآوری کافی را برای بانک فراهم نمی‌کند.

کارشناسان می‌گویند که گاهی اوقات تأمین مالی چنین برنامه‌هایی حتی ممکن است با اصول صحیح بانکداری مغایرت داشته باشد.

این وضعیت ممکن است توانایی بانک را برای تأمین مالی تمام پروژه‌هایی که کشور‌های سهامدار مایل به دریافت بودجه برای آنها هستند، محدود کند.

چالش ایجاد یک مرکز تسویه حساب و یک ارز واحد

تی وی بریکس در ادامه نوشت: ایجاد یک ارز واحد می‌تواند به بحث‌ها در مورد ابزار بهینه تسویه حساب بین کشور‌های بریکس و سرمایه‌گذاران بانک توسعه ملی پایان دهد. با این حال، این موضوع هنوز در دست بررسی است.

کاترین گاسپاداریک رئیس بخش اقتصاد تحلیلی و اقتصادسنجی دانشگاه دولتی بلاروس در این زمینه معتقد است: «بدون شک به یک ارز واحد نیاز است، اما اجرای آن از نظر فنی دشوار است.»

وی افزود: «علاوه بر این، چین آشکارا علاقه‌مند است که ارز ملی خود، یوان، را به دومین ارز ذخیره جهان تبدیل کند و به تدریج در این امر موفق می‌شود. استفاده از یوان در تجارت و سرمایه‌گذاری در حال گسترش است و یوان دیجیتال به ویژه در آسیا به خوبی در حال پیشرفت است. این موضوع نیز باید هنگام معرفی ارز‌های دیجیتال ملی در نظر گرفته شود.»

بنا بر این گزارش، متخصصان می‌گویند بانک توسعه نوین بریکس می‌تواند به عنوان بخشی از سازوکار بزرگ موسوم به «بریکس پِی» و چارچوب‌های سرمایه‌گذاری که قبلاَ تأسیس شده‌اند، عمل کند. در این مسیر، یکی از مأموریت‌های مهم می‌تواند ایجاد یک مرکز مبادله با نرخ‌های ارز شفاف و سیستم‌های تسویه حساب جدید با تراکنش‌های ساده بین کشور‌ها باشد، موضوعاتی که هنوز گروه بریکس و بانک توسعه نوین به آن نپرداخته‌اند.

منبع: ایرنا

در موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز تهیه شد؛

مستند «سرمایه‌گریز»